Zapraszamy do zapoznania się z efektami wyjątkowego projektu, w ramach którego przybliżono spuściznę gen. Dezyderego Chłapowskiego w sposób szczególny związaną z regionem Ziemi Kościańskiej. Zachęcamy do obejrzenia https://crgkoscian.pl/1132-2/
Fundacja funkcjonuje jedynie dzięki darowiznom oraz pozyskanym środkom zewnętrznych. Dlatego też do 15 stycznia 2021 złożyliśmy kilka wniosków konkursowych:
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – 2 wnioski
Biuro Programu “Niepodległa” – 1 wniosek
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego – 2 wnioski
Przygotowane wnioski dotyczą projektów koncertowych, inscenizacyjnych, związanych z konserwacją zabytków i pielęgnacją miejsc pamięci, wydarzeniami kulturalnymi, wreszcie z działaniami wydawniczymi. W każdym musimy wykazać wkład własny na poziomie około 20%, co jest sporym obciążeniem zwłaszcza, że rok 2021 był bardzo intensywny i kosztochłonny z perspektywy podejmowanych działań. Ufamy jednak, że wspólnymi siłami uda nam się zrealizować jak najwięcej inicjatyw, które przyniosą korzyść naszemu regionowi i jego mieszkańcom.
Szanowni Państwo,
po bardzo pracowitym, ale i udanym roku 2021, zamierzamy kontynuować projekty już rozpoczęte, ale i podjąć nowe wyzwania. Bardzo duże nakłady finansowe poniesione w minionym roku powodują, że w bieżącym roku musimy się liczyć z dużą dyscypliną w zakresie wydatków. Liczymy jednak, że dzięki Państwa wsparciu, uda się nam zrealizować wszystkie zamierzenia.
Po dwóch latach prowadzenia prac renowacyjnych przy nekropolii rodu Chłapowskich w Rąbiniu, do odnowienia pozostały nagrobek Balbiny Knychałowej, rodziny Niklasów, Wytyków i Kaszewskich. Mamy nadzieję, że prace te będą mogły zostać zrealizowane, mimo bardzo trudniej i nieprzychylnej postawy niektórych osób. Wierzymy jednak, że zdrowy rozsądek i przedłożenie dobra wspólnego nad partykularne interesy i oczekiwania pozwoli sfinalizować prace. Ich koszt szacujemy na około 15.000,00 złotych.
Równolegle pragniemy włączyć się w prace renowacyjne przy nekropolii czerwonowiejskiej, gdzie pierwsze prace wykonał dr Emilian Prałat. W ramach wsparcia tych działań chcemy odnowić trzy nagrobki oraz – w zależności od możliwości finansowych – wykonać nowe opłotowanie.
Kontynuowana będzie również inicjatywa dra Macieja Badury „Pudełko życia”, którą adresujemy przede wszystkim do seniorów , a w ramach której przygotowaliśmy 500 egzemplarzy pakietów bezpłatnie kolportowanych dzięki wsparciu głównie aptek z regionu powiatu kościańskiego.
W minionych dwóch latach z powodzeniem udało się nam zrealizować kolejne edycje „Nocy Muzeów”. W tym roku będziemy kontynuować tę inicjatywę na przełomie lipca i sierpnia pod nazwą „Nocne zwiedzanie”.
15 sierpnia będziemy organizować gminne obchody Święta Wojska Polskiego. W ramach tegorocznych obchodów zamontowana zostanie na pomniku poległych w latach 1914-1920 mieszkańców Turwi, tablica dedykowana gen. Kazimierzowi Grudzielskiemu, urodzonemu w tej miejscowości późniejszemu jednemu z wodzów zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Planujemy również inne inicjatywy towarzysząc w ramach finansowania zewnętrznego. Złożyliśmy wniosek w programie „Niepodległa”.
11 września odbędzie się 8 edycja Pieszej Kopaszewskiej Drogi Krzyżowej, której organizację i finansowanie pragniemy zagwarantować tak, jak w roku minionym.
W ramach prac dokumentacyjnych, inwentaryzatorskich i wydawniczych, planujemy wsparcie edycji trzech (lub czterech) publikacji:
Prace wydawnicze mają dla nas szczególne znaczenie, gdyż wpisują się w ideę zachowania materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego, jednakże rok 2021 i drastyczny wzrost kosztów wydawniczych powodują, że mamy pewne obawy, co do możliwości podołania wszystkich inicjatywom. Na realizację dwóch z nich złożyliśmy wnioski konkursowe w celu pozyskania środków zewnętrznych.
Od tego roku włączamy się w organizację konkursu „Dezydery Chłapowski. Życie i dzieło”, którego inicjatorem jest Stowarzyszenie Oświatowe noszące imię Generała.
Rok 2022 to „Rok romantyzmu” – złożyliśmy wniosek konkursowy na realizację inicjatyw o charakterze ponadregionalnym związanych z promocją osoby Mickiewicza i jej związków z Wielkopolską.
Pragniemy zacieśnić współpracę z Grupą Rekonstrukcji Historycznych „Tschuff” w obszarze promowania Powstania Wielkopolskiego.
Powyższy opis ma charakter wstępny. Mamy nadzieję, iż uda się nam zrealizować również inne projekty adresowanie do mieszkańców Wielkopolski. Dla organizacji pozarządowych rok 2022 zapowiada się jako bardzo trudny i pełen wątpliwości związanych z wprowadzeniem tzw. „Nowego Ładu”. Tym bardziej chcemy zwrócić się do Państwa z prośbą o wsparcie naszych działań, które służyć mają Wam i naszemu regionowi.
Zarząd Fundacji „Bonum adipisci” – dążyć do dobra
Turew, 1 stycznia 2022 r.
31 marca 2021 roku minęła setna rocznica śmierci gen. dyw. Kazimierza Grudzielskiego, urodzonego w 1856 roku w Turwi. Ta okoliczność, jak i fakt, iż w bieżącym roku po raz pierwszy obchodzona jest jako święto państwowe, rocznica wybuchu powstania wielkopolskiego, spowodowały, iż zorganizowano w Turwi okolicznościowe spotkanie pn. „U dwóch generałów. Manewry (przed)powstańcze w Turwi”. Jego organizatorami byli dr Emilian Prałat, Grupa Rekonstrukcji Historycznych Tschuff, Fundacja „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra, Stowarzyszenie Przyjaciół Gorzelni w Turwi oraz Gmina Kościan.
W godzinach przedpołudniowych rekonstruktorzy w mundurach straży ludowej z czasów powstania, przeprowadzili ćwiczenia z musztry, pojawiając się w różnych zakątkach miejscowości. Kwadrans przed południem przed remizą OSP zebrali się uczestniczy wraz z rekonstruktorami. Po ich przywitaniu przez Prałata, zarysowaniu okoliczności uroczystości, jej uczestnicy przeszli pod pomnik poległych w latach 1914–1920 mieszkańców Turwi. Po zaciągnięciu warty honorowej rozpoczęła się krótka ceremonia upamiętniająca poległych. Wójt gminy Andrzej Przybyła podziękował za organizację przedsięwzięcia i szczególne jego się wpisanie w kalendarz tegorocznych, szczególnych obchodów rocznicowych. Miłosz Kiciński przedstawił biogram gen. Kicińskiego. Dr Prałat poinformował, iż w przyszłym roku, przy okazji Święta Wojska Polskiego, zostanie na pomniku odsłonięta tablica dedykowana drugiemu, turewskiemu generałowi. Ks. Stanisław Tokarski odmówił modlitwę w intencji poległych. Następnie zebrani goście złożyli pod pomnikiem znicze. Tę część spotkania zakończyło odśpiewanie zwrotki „Roty”. Kolejnym punktem wydarzenia było zdobycie przez straż ludową miejscowej gorzelni. Przed jej budynkiem rekonstruktorzy zorganizowali niewielką potyczkę, która zakończyła się zdobyciem budynku. W trakcie inscenizacji goście mogli usłyszeć o historii i misji tej formacji. Kolejny punkt spotkania odbył się już we wnętrzu historycznej gorzelni. Emilian Prałat przedstawił po krótce najważniejsze fakty dotyczące powstania i jego przebiegu, Miłosz Kiciński opowiedział anegdoty dotyczące Grudzielskiego, a Adam Stryjakowski przedstawił dzieje poprzedzające wybuch powstania i pierwociny powstańczych organizacji wojskowych. Dzięki uprzejmości Grzegorza Koneicznego, goście mogli zwiedzić muzeum gorzelnictwa, zapoznać się z charakterem procesu przetwórczego, a na koniec obejrzeć eksponaty zgromadzone w dawnej słodowni. Na zwiedzających czekała kawa, herbata i ciasto. Spotkanie zakończyło się około godziny 16:00
Na 11 grudnia zaplanowano wyjątkowe spotkanie poświęcone powstaniu wielkopolskiemu. Odbędzie się ono w Turwi. W jego ramach Grupa Rekonstrukcji Historycznych Tschuff planuje w godzinach przedpołudniowych pojawić się w Turwi, przeprowadzić manewry połączone z musztrą i zainteresować mieszkańców dziejami powstania. Mogą się oni spodziewać wizyty żołnierzy w mundurach z czasów powstania.
Kwadrans przed południem zaplanowano zbiórkę przed strażnicą OSP i wspólny przemarsz pod pomnik poległych w latach 1914-1920 mieszkańców miejscowości. O 12 odbędzie się okolicznościowe upamiętnienie poległych i złożenie zniczy. Następnie organizatorzy zapraszają do gorzelni, gdzie odbędzie się niewielka rekonstrukcja nawiązująca do roli Straży Ludowych w przejmowaniu ważnych z punktu widzenia powstania obiektów. Tam zebrani będą mogli usłyszeć o gen. Kazimierz Grudzielskim, jednym z dowódców powstania, który urodził się w Turwi (opowie o nim dr Emilian Prałat) oraz dziejach powstania wielkopolskiego. Będzie to również okazja do porozmawiania z rekonstruktorami, posłuchania opowieści Grzegorza Koniecznego o miejscowej gorzelni i lokalnych tradycjach. Na koniec organizatorzy zapraszają na skromny poczęstunek. Ze względu na sytuację sanitarno-epidemiologiczną obowiązuje reżim sanitarny. Z powodów organizacyjnych prosimy również i zgłoszenie udziału poprzez krótką ankietę https://forms.gle/L2NYFcc7QPoozTwq5
13 listopada 2021 roku w Kościańskim Ośrodku Kultury, odbyła się polska odsłona prezentacji książka dra Emiliana Prałata – „Leopold Nowotny. Życie i twórczość”. Kilka minut po godzinie 17:00 autor powitał przybyłych gości. W sposób szczególny przywitał Andrzeja Przybyłę, wójta Gminy Kościan, Przemysława Korbika, zastępcę burmistrza Miasta Kościana, dra Macieja Badurę z Fundacji „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra i dyrektora KOK Dariusza Łukaszewskiego. Wśród obecnych byli również prof. Jan Skuratowicz, Jadwiga i Stanisław Chłapowski. W spotkaniu wzięło udział blisko 80 osób. Autor podziękował Powiatowi Kościańskiemu i Gminie Kościan za wsparcie, dzięki któremu udało się wydać książkę. Przybliżając pokrótce postać Nowotnego zwrócił uwagę na wyjątkową okoliczność, mianowicie przywiezienie wprost od konserwatora jednego z dwóch zachowany na terenie powiatu obrazów polsko–włoskiego malarza – „Męczeństwo św. Andrzeja” z 1845 roku, zamówione przez rodzinę Chłapowskich dla kościoła parafialnego w Wyskoci. Nadmienił również, iż uczestnicy spotkania będą mieć możliwość obejrzenia go jako piersi po kilkumiesięcznej konserwacji. Gdy wymieniał nazwiska dwóch uczniów Państwowej Szkoły Muzycznej im. ks. dra Józefa Surzyńskiego – Piotra Woźniaka i Dominika Skorackiego z klasy trąbki Jakuba Domańskiego, rozsunęła się kurtyna sceny i rozbrzmiało „Te Deum” Marc Antoine Charpentina, a przed gośćmi ukazał się obraz. Następnie głos zabrał wójt Andrzej Przybyła, który podziękował autorowi za ogromny wkład w działania związane z kultywowaniem dziedzictwa, przypomniał serię wydawniczą „Miejsca i Sztuka”, inicjatywy „Racot. Tygiel kultur”. Po tym wystąpieniu dr Prałat zaprezentował okolicznościowy film, który przedstawiał historię Nowotnego i poszukiwań z nim związanych, jak również zawierał zapis rzymskich uroczystości poświęconych w tym roku, a zorganizowanych przez autora. Przypomniał również okoliczności związane z zamówieniem przez Chłapowskich obrazu dla kaplicy w Turwi i wydania przy tej okazji pamiątkowych obrazków, na wzór tych, które w 1830 roku wydano w Rzymie na pamiątkę obrazu namalowanego przez Philipa Veita. Obra oryginalne obrazki zostały zaprezentowane łącznie z kopią autoportretu Nowotnego, którą w trakcie spotkania ofiarował autorowi Zbigniew Lewandowicz oraz rysunkową kopią obrazu z Turwi. Kolejnym punktem uroczystości była część artystyczna. W jej trakcie zabrzmiały utwory sopranowe i muzyczne:
Franz Schubert – Ave Maria – Agnieszka Szymańska (sopran), Maria Magdalena Kaczor (fortepian)
Jan Sebastian Bach – Ave Maria – Agnieszka Szymańska, Maria Magdalena Kaczor
Aleksander Głazunow – Gavotte – Trio Rosa – Nadia Kmieciak (flet) i Filip Kauch (fortepian). Uczniowie z kl. fletu p. Agnieszki Panas i kl. fortepianu p. Mariana Michałowicza
Fryderyk Chopin – Walc Des–dur op. 64 nr 1 – wyk. Filip Kauch z kl. fortepianu p. Mariana Michałowicza
Michał Kasprzyk – Ave Maria – Agnieszka Szymańska, Maria Magdalena Kaczor
Paolo Francesco Tosti – Preghiera – Agnieszka Szymańska, Maria Magdalena Kaczor
Nikołaj Rymski–Korsakow – Lot trzmiela – wyk. Nadia Kmieciak z kl. fletu p. Agnieszki Panas, Joanna Czuba 9fortepian)
Paolo Francesco Tosti – Sogno – Agnieszka Szymańska, Maria Magdalena Kaczor
Paolo Francesco Tosti – Ideale – Agnieszka Szymańska, Maria Magdalena Kaczor
Leon Cavallo – La Mattinata – Agnieszka Szymańska, Maria Magdalena Kaczor
Luigi Denza – Funiculi Funicula – Agnieszka Szymańska, Maria Magdalena Kaczor
Artyści otrzymali brawa na stojąco. Na zakończenie autor zapytał, czy ktoś chciałby zabrać głos. Z zaproszenia skorzystał Zbigniew Lewandowicz, który podziękował autorowi za poszerzenie jego wiedzy nt. sztuki Wielkopolski, Nowotnego, polskiej kolonii artystycznej w Rzymie oraz nazarenizmu. Głos zabrała również Janina Wesołek, która podzieliła się wspomnieniami dotyczącymi autora z okresu jego nauki szkolnej i wyraziła dumę z faktu bycia absolwentem szkoły w Turwi. Wójt Przybyła poprosił na koniec o opowiedzenie o samej konserwacji obrazu.
Spotkanie zakończyło się przy kawie i cieście.
Fot. Elżbieta Brukwińska, Karina Jankowska, Maciej Badura
RELACJE:
https://www.kok.koscian.pl/Leopold_Nowotny__Zycie_i_tworczosc_-_relacja.html
13 listopada zapraszamy na polską odsłonę prezentacji książki „Leopold Nowotny. Życie i twórczość” poświęconej wyjątkowej postaci, artyście przynależącemu do kultury polskiej i włoskiej, przez lata niesłusznie zapomnianemu. Książka jest efektem 11 lat pracy, nierzadko wręcz detektywistycznej, która od czasu poznania pierwszej pracy malarskiej Nowotnego, doprowadziła do tego, że w dniu dzisiejszym na zaprezentowanie w książce 44 dzieł (odnalezionych we Włoszech, na Ukrainie, w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii). Opowieść o Nowotnym to zarazem dzieje polskiej kolonii artystycznej w Rzymie, fascynująca historia jego relacji z czołowymi przedstawicielami życia kulturalnego Polski zaborowej, to wreszcie losy wyjątkowego twórcy, malarza, portrecisty, konserwatora zabytków, przyjaciela Norwida, Kraszewskiego, nagradzanego przez papieża Piusa IX. To także zapis poszukiwania jego potomków, prac, wreszcie próba przywrócenia mu należnego miejsca w polskiej i włoskiej historii sztuki.
Pochodzący z rodziny czeskich emigrantów mieszkających na Podolu, identyfikował się Nowotny jako Polak, chociaż całe życie spędził w Rzymie. Jego losy to przykład swoistej mozaiki, tym ciekawszej, że czerpiącej z tak wielu tradycji. Dlatego też w ramach spotkania promującego książkę i osobę Nowotnego, po raz pierwszy po konserwacji zaprezentowany zostanie obraz „Męczeństwo św. Andrzeja”, zamówiony przez Antoninę i Dezyderego Chłapowskich. Jego losy staną się okazją do opowiedzenia o technice malarskiej Nowotnego i jego zamiłowaniu do renowacji dzieł sztuki. By oddać ducha epoki, w której malarz żył, jak również jego wrażliwość, pragniemy wzbogacić spotkanie o recital sopranowy, w trakcie którego Agnieszka Szymańska zaprezentuje trzy wersje „Ave Maria”, co będzie nawiązanie do fascynacji artysty postacią Marii. Usłyszymy również pieśni neapolitańskie, jako ukłon w stronę kultury włoskiej, w obrębie której Nowotny tworzył. Nie zabraknie również muzyki w wykonaniu młodych talentów, uczniów Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. ks. dra Józefa Surzyńskiego w Kościanie. Na zakończenie zapraszamy do dyskusji, rozmowy, spędzenia – w tym trudnym czasie – tego wieczoru we wspólnym gronie przy kawie i odrobinie słodkości.
W trakcie spotkania możliwe będzie nabycie publikacji.
Ze względów sanitarno-epidemiologicznych prosimy o przestrzeganie obostrzeń obowiązujących w Kościańskim Ośrodku Kultury.
W dniach 20-21 września odbyły się w Rzymie uroczystości związane z upamiętnieniem osoby Leopolda Nowotnego (1820–1870), polskiego artysty o czeskich korzeniach, który niemal całe dorosłe życie spędził w Rzymie. Pomysłodawcą oraz organizatorem inicjatywy był dr Emilian Prałat, autor publikacji i badacz twórczości Nowotnego oraz Fundacja „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra, pod której auspicjami zorganizowano wszystkie rzymskie wydarzenia.
Pierwszego dnia, o godzinie 18:00 w siedzibie Instytutu Polskiego w Rzymie odbyła się prezentacja książki. Zebranych gości powitał dyrektor Instytutu Łukasz Paprotny. W sposób szczególny podkreślił obecność Anny Marii Fraia-Pambuffetti oraz Marii Adele Barberi-Porena, prawnuczek Leopolda Nowotnego, Janusza Andrzeja Kotańskiego, ambasadora RP przy Stolicy Apostolskiej i Zakonie Maltańskim, Cristiny Gorajskiej-Visconti, konsul honorowej RP w Ankonie, prof. Agnieszki Bender, autorki recenzji książki, dra Macieja Badury z Fundacji “Bonum adipisci” – Dążyć do dobra i samego Autora. W swym wystąpieniu podkreślił, iż dr Prałat jest godnym następcą idei pracy organicznej gen. Chłapowskiego i etosu wielkopolskiej pracy. Z uznaniem wyraził się o ogromie pracy włożonej w przygotowanie książki, jak i samej jej prezentacji. Następnie przekazał głos autorowi, przedstawiając zarazem artystów, których do uświetnienia uroczystości zaprosił dr Prałat: Aleksandrę Buczek (sopran), Emilię Sługocką (wiolonczela) i Riccardo Balsamo (fortepian). Po wykonaniu „Ave Maria” Franza Schuberta, Autor poprosił o zabranie głosu prof. Agnieszkę Bender, uprzednio dziękując jej za cały trud, wsparcie i życzliwość okazaną w trakcie prac nad publikacją. Badaczka powiedziała:
Historia kolonii polskich artystów przebywających w XIX wieku w Rzymie, mimo ukazania się kilku powstałych w ostatnich latach ważnych publikacji naukowych, niewątpliwie nadal wymaga jeszcze bardziej szczegółowych i pogłębionych badań. Wśród malarzy wówczas czynnych, jednym z najczęściej wspominanych w źródłach archiwalnych i opracowaniach jest Leopold Nowotny (1820–1870), który większość swego życia spędził w Wiecznym Mieście. Przybył on tam z Wenecji, po spotkaniu w 1842 roku z ojcem Piotrem Semenenką, ze Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, który planował skontaktowanie go z Johannem Friedrichem Overbeckiem. Młodziutki polski malarz wkrótce po przyjeździe do Rzymu, już w 1842 roku, znalazł się pod skrzydłami możnej i niezwykle wpływowej w kręgach watykańskich protektorki, jaką była księżna Zofia Branicka Odescalchi. W swoim pałacu, w centrum Rzymu zorganizowała mu pracownię, co niewątpliwie przyczyniło się do nawiązywania różnych cennych dla malarza kontaktów. Wiadomo, że artysta miał okazję poznać m.in. Zygmunta Krasińskiego, Cypriana Kamila Norwida, Józefa Ignacego Kraszewskiego, którzy z wielkim uznaniem pisali o jego dziełach. Nowotny ponadto bardzo dobrze się ożenił; pojął za żonę bratanicę kardynała Giovanni Brunellego, co także umożliwiło mu nawiązanie dalszych kontaktów z mecenasami i artystami. Niewątpliwie młodemu malarzowi pod wieloma względami sprzyjało wyjątkowe szczęście.
W literaturze przedmiotu na temat Leopolda Nowotnego do tej pory pojawiały się jednak najczęściej bardzo ogólne wzmianki i zawierały one niewiele – i jak się okazało – często mało precyzyjnych lub błędnych informacji. Znane dotychczas oeuvre artysty też było bardzo niepełne. Zatem temat czekał na podjęcie już od wielu lat.
Oczywiście niezbędna do przygotowania pierwszej próby monografii – czy jak Autor woli – opracowania twórczości malarza, była możliwość dłuższego pobytu naukowego w Wiecznym Mieście i wykonanie licznych kwerend oraz poszukiwań wręcz detektywistycznych.
Wyzwanie to podjął historyk sztuki, filolog slawista Emilian Prałat i w pełni z niego się wywiązał, przygotowując ważną naukowo książkę. Jak zaznacza we Wstępie Autor, już w dzieciństwie obraz Leopolda Nowotnego – Matka Boska Niepokalanie Poczęta, znajdujący się w kaplicy w Turwi, zwracał Jego uwagę. Dzieło to stało się punktem wyjścia, początkiem do rozwinięcia w późniejszych latach poszukiwań naukowych związanych z jego twórcą. Wybór tematu opracowania nie był przypadkowy. Emilian Prałat stopniowo poprzez swoje kolejne publikacje o mecenacie rodu Chłapowskich, jakby w naturalny sposób zmierzał w kierunku postaci Leopolda Nowotnego. Tak jak to zwykle bywa, temat, który był zaledwie fragmentarycznie dotąd poznany, postawił przed Autorem znacznie większe, szczególnie trudne wyzwania badawcze. Wymagał bardzo dobrego warsztatu, uporu, konsekwencji, a czasem nadzwyczajnych i niekonwencjonalnych metod, aby dotrzeć do poszukiwanych informacji. W efekcie końcowym jednak, po zakończonym z sukcesem procesie badawczym, gdy udało się pozyskać wiele ważkich i niepublikowanych wiadomości – a tak w tym przypadku się stało – niewątpliwie wykonana praca może dać Autorowi sporo satysfakcji, a polskiej historii sztuki – nową, opartą na licznych źródłach monografię i istotne naukowo ustalenia.
Emilian Prałat dzięki swoim badaniom imponująco rozszerzył dotychczasową wiedzę na temat życia i twórczości Leopolda Nowotnego. Należy podkreślić, że Autorowi m.in. udało się zweryfikować datę urodzin artysty. Badacz nie tylko zestawił i uporządkował wszelkie zdobyte, w większości wcześniej nieznane, czasem bardzo szczegółowe informacje z biografii malarza, jego przodków i potomków, ale także omówił krytycznie jego twórczość. Swoje analizy umieścił w szerokim kontekście, na tle ówczesnej europejskiej sztuki religijnej, ze szczególnym uwzględnieniem ruchów słowianofilskich. Godna podkreślenia jest precyzja i rzetelność badawcza Autora, który nie powtarza wcześniejszych niesprawdzonych opinii, a swoje konstatacje opiera tylko na zweryfikowanych źródłach, dziesiątkach listów oraz pamiętników, dokonując ich profesjonalnej krytyki. Przykładem może być ostrożność badacza względem często podawanej wiadomości o tym, jakoby Leopold Nowotny był uczniem Overbecka. Emilian Prałat cytuje list ks. Piotra Semenenki, w którym wyraża on chęć skontaktowania młodego Nowotnego z uznanym mistrzem niemieckim. Po szczegółowej analizie zachowanych źródeł, Autor książki wykazuje, że aktualny stan badań potwierdza, iż polski malarz odwiedził pracownię Overbecka. Za niepotwierdzoną uznaje jednak hipotezę terminowania u niego Nowotnego, który w sensie ideowym był niewątpliwie najbliższy ze wszystkich polskich artystów filozoficzno-teologicznej postawie Mistrza z Lubeki.
Bardzo cenny jest katalog ponad czterdziestu dzieł malarza, które udało się zestawić Autorowi książki. Umożliwia on w ten sposób po raz pierwszy ogląd dorobku malarskiego Leopolda Nowotnego. Ważne z punktu widzenia naukowego są także aneksy i tłumaczenie skróconej wersji tekstu książki na język włoski. Streszczenie w języku Dantego może pobudzi w przyszłości historyków sztuki z Italii do poszerzenia badań i może wówczas uda się odnaleźć więcej informacji m.in. na temat kilkuletniego pobytu Nowotnego w Wenecji, czy też jego prac wykonanych dla księżnej Zofii Branickiej Odescalchi.
Historyczno-artystyczne i slawistyczne przygotowanie Autora pozwoliły na przybliżenie postaci artysty ważnego dla całej Słowiańszczyzny, co winno zostać docenione również przez badaczy zajmujących się dziedzictwem kulturowym Słowian. Skomplikowane losy Nowotnego, doskonale wpisują się w dyskurs slawistyczno-historycznych interdyscyplinarnych badań, jak również potwierdzają mozaikowy charakter jego twórczości, który staje się wręcz pars pro toto świata słowiańskiego.
Pomimo bardzo wielu nowych ustaleń, życiorys i dzieło artysty skrywa nadal wiele tajemnic. Należy jednak dobitnie podkreślić, że publikacja Emiliana Prałata, będąca pierwszą próbą monografii artysty – bo na tę nazwę w pełni zasługuje, stanowi milowy krok w stosunku do wcześniejszych badań w tym zakresie. Książka stanie się niewątpliwie podstawą i pomocą do dalszych naukowych poszukiwań na temat malarza i kolonii polskich artystów w Rzymie.
Następnie o wystąpienie poproszona została konsul Gorajska-Visconti, która nawiązując do czasów Nowotnego nakreśliła kontekst historyczny, kulturowy i ekonomiczny trzydziestoletnich rządów Piusa IX aż do upadku Państwa Kościelnego. Wskazała na szereg modernizacyjnych inicjatyw, które podejmował w czasie swojego pontyfikatu. Ostatnią przemawiającą w tej części spotkania osobą, był sam Autor, który przedstawił stan badań dotyczących Nowotnego, okoliczności w jakich rozpoczął swoją pracę nad twórczością malarza, najważniejsze fakty dotyczące jego życia, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu wielkich mistrzów niemieckiego i włoskiego zarazem malarstwa – Josefa Rittera von Führicha, Wilhelma Kaulbacha, Juliusa Schnorra von Carolsfelda, wreszcie mających największych na niego wpływ – Friedricha Overbecka i Philippa Veita. Omawiając główne elementy tradycji malarskiej, ale i postawy ideowej Nowotnego, wskazywał na punkty zbieżne z przywołanymi autorami. Jednym z największych nawiązań, które ukształtowało większość późniejszej twórczości Nowotnego, było sięgnięcie po wyobrażenie postaci kobiecej stworzonej przez Veita w Cassino Massimo, w wizerunku Beatrycze i Marii. To właśnie ich wzorzec fizjonomiczny stał się wzorcem dla polskiego malarza i zdeterminował jego sposób postrzegania kobiet. Nowotny, jako malarz niemal wyłącznie religijny, gros swych prac poświęcił Matce Boskiej. Dr Prałat kilka z nich zaprezentował przywołując zarazem okoliczności odkrycia jednej z prac w domu generalnym Zmartwychwstańców w Rzymie. Z tym problemem zazębiła się obecna wśród artystów kręgu Nazareńczyków, dyskusja nad nową formułą obrazu ołtarzowego czy sposobem przedstawiania Chrystusa. Odzwierciedleniem tych rozważań była stworzona przez malarza scena Złożenia w grobie, która została przez Prałata zaprezentowana i zestawiona z podobiznami maryjnymi. Omawiając okoliczności powstania jednej z najlepszych prac malarza – Niepokalanego Poczęcia NMP z kaplicy Chłapowskich w wielkopolskiej Turwi – przywołał okoliczności powstania obrazu. Chłapowscy będąc z w Rzymie byli świadkami objawienia maryjnego, jakiego doznał Alfonsa Maria Ratyzbon. Przejęci tym wydarzeniem zamówili obraz pokazujący Marię taką, jaką widział ją Ratyzbon. Namalowanie obrazu powierzono Nowotnemu, który jednak wybrał do skopiowania płótno o 16 lat starsze, a znajdujące się w kościele Santa Trinita dei Monti. Rozważania o stylu i spuściźnie malarza zakończyło po krótkie przedstawienie trzech cyklów malarskich zainicjowanych i częściowo tworzonych przez Leopolda – „Historia sacra”, „Święci polscy i słowiańscy” oraz „Zaprowadzenie chrześcijaństwa w Polsce i na Rusi”. Na koniec dr Prałat podał informację o ilości odnalezionych prac oraz ich rozproszeniu, przypominając, iż w najstarszej polskiej kolonii w Teksasie, w miejscowości Panna Maria, znajduje się obraz autorstwa Nowotnego. Po swej prezentacji nawiązał do detektywistycznego wręcz poszukiwania informacji o Nowotnym oraz skontaktowaniu się z potomkami malarza, za pośrednictwem listu pozostawionego na grobie żony Leopolda, który trafił do rąk jego prawnuczek, te zaś skontaktowały się z Autorem i przekazały mu pamiątki rodzinne. Ostatnim punktem spotkania było wręczenie egzemplarzy książek potomkiniom Nowotnego oraz Wiesławie Annie Cichosz. Zwieńczeniem wieczoru było wykonanie przez trio artystów „Ave verum” Wolfganga Amadeusza Mozarta, „Ave Maria” i „La vergine degli angeli” Giuseppe Verdiego.
Drugi dzień rzymskich uroczystości miał dwa etapy. W samo południe na cmentarzu Campo Verano, odbyła się uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy dedykowanej Nowotnemu ufundowanej przez Autora książki. W swym wystąpieniu mówił:
Witam serdecznie wszystkich, którzy przybyli na dzisiejsze spotkanie. Słowa serdecznego pozdrowienia kieruję w stronę prawnuczek Leopolda i Elizy Nowotnych. Pozdrawiam wszystkich, którzy zechcieli poświęcić swój czas by w tym wyjątkowym miejscu wspomnieć szczególną postać.
Campo Verano jest świadkiem historii. Sto pięćdziesiąt jeden lat temu to tutaj pożegnano Leopolda Nowotnego po raz ostatni. W tym miejscu kończyła się jego wędrówka. Był to zarazem kres Państwa Kościelnego i świata, który znał. Nowotny był jednym z ostatnich nazareńczyków. Mimo że pod koniec życia jego twórczość spotykała się z krytyką, to jednak dla niego cel pozostał bez zmian: uchwycić boskość, pokazać to, co niewidzialne. Jestem przekonany, że gdy ostatni raz zamykał oczy tu na ziemi, i pierwszy raz otwierał je na drugim brzegu, zobaczył tych, których z takim pietyzmem usiłował pokazać na ziemi. Z biografii artysty wiemy, że ostatnie lata jego życia nie były łatwe. Później, gdy go zabrakło, problemy pozostały dla jego potomków. Po latach zmarła jego ukochana Eliza. Małżonkowie nie zostali pochowani razem. Ale w posiadaniu ich potomków pozostały ich portrety oraz pamięć o nich. Dzisiaj naszą obecnością chcemy pokazać, że pamiętamy o Leopoldzie i jego potomkach. Miejsce spoczynku artysty pozostaje tajemnicą. Wiemy, że pochowano go na Campo Verano. Chcąc utrwalić pamięć o nim powstała ta skromna tablica. Nowotny przynależy do kultury polskiej i włoskiej, jego zaś sztuka do spuścizny europejskiej. Życie Nowotnego jest przykładem europejskiej różnorodności i płynącego z niej bogactwa. Jego przodkowie pochodzili z Czech. Z rodziną mieszkał na Ukrainie. Swoje losy związał z Włochami. Siebie natomiast zawsze identyfikował jako Polaka. Losy polskiej kolonii artystycznej w Rzymie, do której należał, pokazują prawdziwą ideę dialogu międzykulturowego, solidarności i uniwersalnych wartości.
Na koniec chciałbym przytoczyć fragment wiersza Wisławy Szymborskiej – „Nic dwa razy się nie zdarza”:
Nic dwa razy się nie zdarza
i nie zdarzy. Z tej przyczyny
zrodziliśmy się bez wprawy
i pomrzemy bez rutyny.Choćbyśmy uczniami byli
najtępszymi w szkole świata,
nie będziemy repetować
żadnej zimy ani lata.Żaden dzień się nie powtórzy,
nie ma dwóch podobnych nocy,
dwóch tych samych pocałunków,
dwóch jednakich spojrzeń w oczy.Czemu ty się, zła godzino,
z niepotrzebnym mieszasz lękiem?
Jesteś – a więc musisz minąć.
Miniesz – a więc to jest piękne.Uśmiechnięci, współobjęci
spróbujemy szukać zgody,
choć różnimy się od siebie
jak dwie krople czystej wody.Jakkolwiek nic dwa razy się nie zdarza, to jednak dzisiaj naszą obecnością ponowiliśmy pamięć o Nowotnym. Naszym obowiązkiem jest zachowanie jej dla kolejnych pokoleń – dodał.
Następnie poprosił prawnuczki Nowotnego o odsłonięcie tablicy zasłanianej przez polską i włoską flagę. Dla obu Pań i towarzyszącej im rodzinie, było to niezwykle wzruszające przeżycie. Przybyły na tę uroczystość ojciec Bernard Hylla ze Zgromadzenia Zmartwychwstańców poświęcił tablicę oraz przywołał kilka myśli odnoszących się do związku malarza z zakonem, a następnie odczytał fragment listu do artystów, jaki napisał papież Jan Paweł II. Po modlitwie za zmarłych Leopolda, jego żonę Elizę oraz członków ich rodziny, udzielił zebranym błogosławieństwa. Natomiast dr Prałat przeniósł płytę na docelowe miejsce. Około godzinne spotkanie zakończyło się rozmową z obecnym gośćmi.
Drugim punktem wtorkowych uroczystości była Msza Święta za duszę Leopolda Nowotnego sprawowana w kościele pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika przy via delle Botteghe Oscure. Celebrował ją ks. prałat Paweł Ptasznik, rektor kościoła oraz kierownik Sekcji Polskiej watykańskiego Sekretariatu Stanu. Na prośbę Autora formuła mszy została nieco poszerzona o dwa czytania – pierwsze odczytała po włosku prof. Bender, drugie dr Prałat. W kazaniu ks. Jacek Staniek SChr omawiając losy św. Mateusza, którego wspomnienie tego dnia przypadało, nawiązał do postaci Nowotnego, dokonując pewnej paraleli między obu postaciami, obdarzonymi wieloma talentami, których rozwijanie postrzegali jako realizację nie tylko życiowego celu, ale i własnego powołania. Podkreślił, jak ważną postacią stał się współcześnie Nowotny, skoro po 150 latach pamięć o nim jest nie tylko zachowywana, ale jeszcze bardziej upowszechniana, a jego twórczość doceniana. Dodał również, że zbiorowym obowiązkiem jest przechowanie pamięć o Nowotnym. Szczególny charakter miała modlitwa powszechna, ułożona specjalnie na tę okazję przez Autora książki. Odczytano ją w języku polskim i włoskim. Szczególnie wzruszające były wezwania odczytane przez Annę Marię Fraia-Pambuffettti a odnoszące się do jej przodka oraz poświęcone pamięci Stanisława Augusta Morawskiego i ks. Hieronima Fokcińskiego, którzy – jak podkreślał Autor w trakcie poniedziałkowej prezentacji książki – były niezwykle ważne dla niego osobiście, jak i dla powstania książki.
Po zakończeniu solennej, koncelebrowanej Mszy, dr Prałat przekazał prawnuczce Leopolda, reprodukcję jego portretu znajdującą się w zbiorach British Museum. Wspólnie podziękowano również ks. Pawłowi Ptasznikowi. Dla wszystkich obecnych w kościele dr Prałat przygotował okolicznościowe broszury w języku polskim i włoskim zawierające teksty czytań oraz wezwań modlitwy powszechnej.
W piątek 24 września, dzięki pośrednictwu brata Eligiusza Muchy i abpa Georga Gaensweina, egzemplarz książki wraz z listem od Autora oraz informacjami na temat Kopaszewskiej Drogi Krzyżowej, został przekazany papieżowi emerytowi Benedyktowi XVI.
Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Nauka i Innowacje przy wsparciu Gminy Kościan, Powiatu Kościańskiego i Fundacji „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra. Słowa wdzięczności kieruję pod adresem Filipa i Anny Bączkiewiczów, którzy udokumentowali uroczystość oraz w sposób szczególny dra Macieja Badury za wszelką pomoc organizacyjną.
W tegorocznej edycji Kopaszewskiej Drogi Krzyżowej wzięło udział około 170 osób. W Kopaszewie wydano 160 wejściówek a kilkanaście osób dołączyło do piechurów na trasie lub w Rąbiniu. W samo południe sprawowana była msza w intencji pielgrzymów. Celebrował ją i kazanie wygłosił o. Daniel Wańczyk, benedyktyn z Lubinia. Na zakończenie mszy odczytano list z przesłaniem i pozdrowieniem od abpa Stanisława Gądeckiego. O 12:45 rozpoczęła się droga krzyżowa. Przy każdej stacji p. Narcyz Skorupski akompaniował fragment piosenki religijnej „Matko, która nas znasz”, po czym odczytywano okolicznościowe rozważanie. Tegoroczna edycja dedykowana była kobietom i to one odczytywały tematyczne rozważania. W trakcie 16 kilometrowej wędrówki piechurzy mogli wspólnie się modlić, ale również posłuchać okolicznościowej prelekcji dra Emiliana Prałata poświęconej ważnym dla polskiej historii i kultury kobietom (m.in. Dąbrówce, bł. Jolencie, Jadwidze Śląskiej i Andegaweńskiej, Antoninie, Tekli i Wandzie Chłapowskim). Około 15:15 pielgrzymi dotarli do Rąbinia. Po krótkiej wizycie w miejscowym kościele, w imieniu wszystkich obecnych na grobie gen. Chłapowskiego kwiaty złożył jego praprawnuk Piotr, który przyleciał na Kopaszewską Drogę Krzyżową z Londynu. Później Emilian Prałat pokazał efekty prowadzonych przez Fundację „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra prac renowacyjnych przy nekropolii. Na uczestników przy miejscowej świetlicy czekał pożywny żurek i chwila odpoczynku. O 16:15 wyruszono w drogę powrotnej. Na ty odcinku dołączył ks. Krzysztof Gogół proboszcz parafii w Choryni oraz na moment ks. Stanisław Tokarski z Racotu. O 18:30 kolumna wędrowców dotarła do Kopaszewa. Na zakończenie wszyscy uczestnicy skosztowali domowych wypieków i kawy raz otrzymali okolicznościowe certyfikaty oraz pocztówki. Wśród pielgrzymów znalazły się siostry Służebniczki, które w tym roku wspominają 150 rocznicę śmierci założyciela swego zgromadzenia Edmunda Bojanowskiego. Przybyły z Krzywinia i Lubonia. W tracie tegorocznej edycji na dzieło renowacji nekropolii w Rąbiniu ofiarowano 1313,28 zł.
Słowa wdzięczności kierujemy do wszystkich wspomagających Fundację w organizacji tegorocznej edycji, zwłaszcza zaś OSP Kopaszewo, mieszkanek Kopaszewa, które upiekły ciasta, Joanny Ziętkiewicz, Leszka Majchrzaka, osób czytających rozważania, akompaniującego i śpiewającego Narcyza Skorupskiego, Zbigniewa Gołembki, Lucyny Jaszkiewicz, ks. Ryszarda Jankowskiego, Anny Miler i Iwony Gaertig, jak również osób pomagających przy wydawaniu posiłków, Jadwigi, Stanisława Chłapowskich i Macieja Badury za wszelką pomoc. Wszystkim razem i każdemu z osobna dziękujemy za wsparcie.
W dniu 14 września dr Emilian Prałat spotkał się z Panią Anną Markiewicz, dyrektor Biura Współpracy Międzynarodowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego. Korzystając z zaproszenia Pani Dyrektor przedstawił założenia zaplanowanej na 2023 trzeciej edycji inicjatywy „Racot. Tygiel kultur”, która zorganizowana będzie pod auspicjami Fundacji. Bardzo owocne spotkanie, w trakcie którego omówiono również możliwości współpracy w obszarze włoskim i bałkańskim, zakończyło się deklaracją kooperacji w realizacji zarówno „Tygla kultur”, jak i bieżących projektów o charakterze międzynarodowym, zwłaszcza zaś promującym kontakty Wielkopolski z zagranicznymi regionami partnerskimi. Dziękujemy za zaproszenie i konstruktywną rozmowę!
Z inicjatywy dra Emiliana Prałata, na sali gimnastycznej przy szkole podstawowej w Turwi, powstał pierwszy w Gminie Kościan, województwie, a wszystko wskazuje, że i na świecie, mural przedstawiający gen. Dezyderego Chłapowskiego. Pole obrazowe o wymiarach 450 x 670 cm wypełnia przedstawienie gen. Chłapowskiego w surducie, trzymającego w lewej ręce kapelusz, a w prawej laskę. W tle umieszczono robinię pseudoakację, najbardziej charakterystyczny gatunek wprowadzony przez Dezyderego, a zarazem powtórzono jej motyw w postaci kwitnącej gałązki, jako element przewodni, łączący kolejne planowane przez Prałata murale, które docelowo miałyby powstać w kolejnych latach. Projekt w oparciu o przedstawioną wizję i koncepcję wykonało Studio MUR-ALL. Prace rozpoczęły się 6 sierpnia i zakończyły 8. Wykonali je: Agnieszka Zdonek, Małgorzata Warsiewicz, Daria Makarewicz i Philipp Kalarus. Projekt w skali 1:1 przeniesiono na wydruki z zaznaczonymi, dziurkowanymi konturami. Po ich przyklejeniu do ściany, przeprucha została pokryta farbą odbijając zarys rysunku na powierzchni. W kolejnych etapach powstał zasadniczy mural. Prace sfinansowała Gmina Kościan i Fundacja „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra.
Słowa wdzięczności kierujemy w stronę Andrzeja Przybyły, Michała Bentkowskiego, Jarosława Wójta, Krystyny Nowak za wszelką pomoc związaną z powstaniem murala. W sposób szczególny dziękujemy Gminie Kościan za ogromną otwartość, życzliwość i determinację by mural powstał.
15 sierpnia 2021 roku odbyły się gminne obchody Święta Wojska Polskiego, które zorganizowała Fundacja „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra. Punktualnie o 15:00 przy pomniku poległych w latach 1914–1920 rozpoczęła się pierwsza część uroczystości. Wprowadzono sztandary miejscowej jednostki OSP oraz Stowarzyszenia im. „Kościańskiej Rezerwy Skautowej”, a następnie przy akompaniamencie orkiestry dętej OSP Kościan pod batutą Mariana Drozdy, odśpiewano hymn. Po nim dr Emilian Prałat powitał gości, wśród których znaleźli się Zbigniew Franek – wicestarosta kościański, Andrzej Przybyła – wójt Gminy Kościan, Stanisław Chłapowski i dr Maciej Badura – członkowie zarządu Fundacji „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra, Wawrzyniec Wierzejewski – prezes oddziału wielkopolskiego Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918–1919, ks. Krzysztof Pustkowiak, Piotr Kaczmarek – dyrektor Zespołu Szkół w Racocie oraz licznie zebrani mieszkańcy okolicznych miejscowości. W kolejnych słowach prowadzący przypomniał wkład mieszkańców regionu w walki niepodległościowe oraz podkreślił rolę pamięci i przekazywania tradycji młodemu pokoleniu. Następnie głos zabrał Andrzej Przybyła, który wyraził uznanie dla organizatorów i wszystkich zebranych, podkreślając, że w uroczystościach powiatowych brała udział zaledwie garstka osób, Turew zaś po raz czwarty zachwyca frekwencją. Po wystąpieniach odczytano apel pamięci. Ks. Krzysztof Pustkowiak odmówił okolicznościową modlitwę w intencji poległych i walczących na frontach różnych wojen. Po niej nastąpiła ceremonia złożenia kwiatów pod pomnikiem przez delegacje:
Po ceremonii dwóch członków Stowarzyszenia KRS Miłosz i Konrad Kicińscy, zostało odznaczonych przez Wawrzyńca Wierzejewskiego z Towarzystwa Przyjaciół Powstania Wielkopolskiego okolicznościowym medalem. Przy tej okazji przypomniano rolę i znaczenie mieszkańców Wielkopolski w działaniach niepodległościowych na rzecz nie tylko regionu, ale całego kraju. Tę część uroczystości zakończyła krótka część artystyczna w wykonaniu Narcyza Skorupskiego oraz dwa utwory zaaranżowane przez zespół „Turewianki” pod kierownictwem artystycznym Janiny Wesołek. Na zakończenie orkiestra zagrała „Rotę”, której zarazem dwie zwrotki odśpiewano.
Około 15:50 uformował się pochód, na czele którego szła orkiestra, za nią poczty sztandarowe i oraz mieszkańcy.
Po około kwadransie wszyscy uczestnicy dotarli do szkoły podstawowej. O 16:20 rozpoczęła się druga część uroczystości. Dr Prałat przypomniał pokrótce okoliczności nadania miejscowej szkole imienia gen. Chłapowskiego oraz wskazał na rolę nauczycieli i kierowników tejże placówki w staraniach o to miano. Następnie zaprosił Andrzeja Przybyłę, Janinę i Stanisława Chłapowskich, Edmunda Wesołka i Igę Zmarz do odsłonięcia muralu ufundowanego przez Gminę i Fundację. Przy akompaniamencie orkiestry, zasłaniające go flagi uniosły się w górę. Następnie głos zabrał wójt Przybyła oraz Krystyna Nowak, kierownik szkoły, którzy wspólnie dziękowali za inicjatywę Emiliana Prałata i Fundacji oraz wyrażali dumę z faktu powstania pierwszego murala dedykowanego Chłapowskiemu. Po uroczystości zespół “Turewianki” zaprezentował okolicznościowy program wokalno-taneczny. Równocześnie rozpoczęły się warsztaty plastyczne dla dzieci prowadzone przez Annę Miller. Około 17:00 zaczął się piknik wojskowy z konkursami sprawnościowymi dla dzieci prowadzony przez członków Kościańskiej Rezerwy Skautowej. Nagrody ufundowała Fundacja „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra (książki nt. pierwszej pomocy, plecaki, bidony). Na mieszkańców czekał posiłek oraz wspólna biesiada. Uroczystość zakończyła się o 18:30.
Słowa wdzięczności kierujemy pod adresem: Gminy Kościan, Andrzeja Przybyły i Mirosława Dudy oraz całej Rady Gminy, Orkiestry Dętej OSP w Kościanie, OSP Turew, Michała Bentkowskiego, Stowarzyszenia im. „Kościańskiej Rezerwy Skautowej”, zespołu „Turewianki”, Krystyny Nowak, Jarosława Wójta, Anny Miler, Narcyza Skorupskiego, Jarosława Promińskiego, Michała Bucherta, Tomasza Klema, Weroniki Buchert, Genowefy i Wioletty Kabacińskich, Andrzeja Jurgi, Mariana Prałata, Katarzyny i Marii Zmarz oraz wszystkich, którzy w jakikolwiek sposób przyczynili się do zorganizowania obchodów.
Relacje i wzmianki nt. obchodów:
Zapraszamy na kolejne gminne obchody Święta Wojska Polskiego w Turwi. W tym roku będą one miały szczególny charakter. Emilian Prałat zaproponował stworzenie muralu przedstawiającego gen. Dezyderego Chłapowskiego. Temat spotkał się z zainteresowaniem Gminy Kościan, która zdecydowała się wspólnymi siłami zrealizować projekt. Fundacja przedstawiła Studiu Mur-All wymogi co do wizerunku. Po konsultacjach powstał projekt. Dzięki ogromnej otwartości władz Gminy, zwłaszcza Wójta Andrzeja Przybyły, powstanie pierwszy w Polsce mural z Generałem oraz pierwszy na terenie gminy. Nie można więc nie wziąć udziału w jego odsłonięciu!
Ramowy program uroczystości:
15:00 pomnik poległych w latach 1914-1920 mieszkańców Turwi | część oficjalna | apel pamięci | modlitwa za poległych | złożenie kwiatów i zniczy | wspólne śpiewanie
15:45 przemarsz w stronę szkoły w Turwi
16:00 teren przyszkolny | wprowadzenie | przypomnienie okoliczności nadania szkole imienia gen. Chłapowskiego | odsłonięcie muralu | wspólne wykonanie hymnu szkolnego
16:15 teren przyszkolny | występ „Turewianek” | piknik wojskowy z konkursem sprawnościowym z nagrodami dla najmłodszych | strzelnica polowa | biesiada
Zachęcamy do zabrania zniczy pod pomnik. Proszę pamiętać o reżimie sanitarnym (maseczki, dystans).
Pieśń o patronie
Niechaj radośnie zabrzmi nam echo,
Niech się rozejdzie wesoły śmiech,
Idziemy wszyscy z wielką uciechą,
idziemy wszyscy na szkoły zew.
Nauka, praca, służba ojczyźnie,
Nietrudny dla nas jest żaden czas.
Patron Chłapowski przykład nam dawał,
Jak służyć Polsce ma każdy z nas.
Nauka, praca, służba ojczyźnie
Nietrudny dla nas jest żaden czas
Patron Chłapowski przykład nam dawał
Jak służyć Polsce ma każdy z nas.
Druga edycja „Nocy Muzeów” organizowanej przez Fundację „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra, za nami! Dziękujemy wszystkim miłym gościom, którzy zechcieli wziąć udział w naszej inicjatywie. Tytułem małego podsumowania:
Na koniec kilka liczb:
7 grup zwiedzających x 30 osób, około 130 osób na koncercie w Kopaszewie, 80 osób na koncercie organowym w Racocie. Liczba zadowolonych osób – mamy nadzieję, że obejmująca wszystkich uczestniczących w wydarzeniu 🙂
Słowa wdzięczności kierujemy w stronę:
Katarzyny Zawady i Daniela Strządały, których talent mogliśmy poznać podczas koncertów.
Aleksandra Wosickiego,Tadeusza Spurtacza i Spółki DANKO, ks. Stanisława Tokarskiego, Stadniny Koni Racot, za udostepnienie przestrzeni pałacowo-parkowych i kościoła.
Anny Bączkiewicz i Adriannie Wawrzyniak za udokumentowanie wydarzenia w fotografii.
Grety Turskiej, Moniki Koniecznej za pomoc organizacyjną.
Macieja Badury – koordynatora projektu odpowiedzialnego za rejestrację uczestników oraz kwestie sanitarno-epidemiologiczne.
Emiliana Prałata – pomysłodawcy i reżyseria „Nocy Muzeów” oraz przewodnika.
26 lipca o godzinie 13:00 prezes Fundacji dr Emilian Prałat spotkał się z wicemarszałek Sejmu RP Panią Małgorzatą Kidawą-Błońską, która odwiedziła Racot. Spotkanie stanowiło wypełnienie zobowiązania, jakie Pani Marszałek wyraziła w liście skierowanym do uczestników drugiej edycji inicjatywy „Racot. Tygiel kultur”, która odbyła się 13 czerwca 2021. Wobec niemożności przybycia na uroczystość, Pani Marszałek obiecała odwiedzić miejscowość w innym terminie. Wizyta miała związek z faktem, iż dawny pałac Jabłonowskich był w latach 1921–1928 był siedzibą prezydentów II RP, w tym Stanisława Wojciechowskiego, pradziadka marszałek Kidawy-Błońskiej. Dr Prałat pokazał ufundowaną przez Fundację tablicę pamiątkową oraz oprowadził gościa po pałacu przybliżając jego historię.
KALENDARIUM DRUGIEGO ETAPU PRAC
7 lipca 2021 roku rozpoczął się drugi etap prac renowacyjnych nekropolii w Rąbiniu, jakie w ubiegłym roku zainicjowała Fundacja „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra w oparciu o współpracę z Parafią pw. św. ap. Piotra i Pawła. W tym roku – wzorem roku poprzedniego – przygotowaliśmy w imieniu parafii w Rąbiniu wniosek o dotację na renowację zabytków, który został złożony w Starostwie Powiatowym w Kościanie. Udało się pozyskać 15 000 złotych, co stanowi 50% kosztów przewidzianych na renowację 10 płyt nagrobnych. Drugą połowę – na podstawie umowy – przekaże parafii Fundacja. Całkowicie z własnych środków fundacja pokryje koszty wymurowania cokołów pod płyty nagrobne. Jest to zalecenie wojewódzkiego konserwatora zabytków.
O godzinie 16.00 dzięki pomocy DANKO Sp. z o.o., zwłaszcza zaś Pana Tadeusza Spurtacza, Pawła Brzozowskiego i Tobiasza Szymoniaka, w obecności Emiliana Prałata, Stanisława Chłapowskiego i ks. proboszcza Ryszarda Jankowskiego, płyty nagrobne Dezyderego i Antoniny Chłapowskich oraz Joanny księżnej łowickiej, zostały zdemontowane przy użyciu dźwigu i przeniesione na udostępniony przez parafię teren przykościelny. Zgodnie z zaleceniami konserwatorskimi, w najbliższych dniach zostanie wykonana niewielka ława fundamentowa, na której stanie cokół będący podstawą dla płyt nagrobnych. Płyty zostały poddane pracom renowacyjnym w lipcu 2020 roku. Zadanie ich przeniesienia nie należało do najłatwiejszych, gdyż nie było wiadomym, co znajduje się pod płytami. Okazało się, iż Generał i jego żona spoczywają w murowanym grobowcu – więcej na jego temat powiemy w późniejszym czasie. Po usunięciu płyt powierzchnia grobowców została oczyszczona z warstwy ziemi, i cienkiej warstwy zaprawy wapienno-cementowej, co pozwoliło na odsłonięcie ceglanego zamknięcia krypty, uzupełnionego w niektórych miejscach dachówkami.
9 lipca o godzinie 9.00 przystąpiono do dalszych prac. Wokół grobowców wybrano nieco ziemi i założono szalunek. Następnie wykonano niezbyt głęboką ławę fundamentową, która zarazem zabezpieczyła powierzchnię komory grobowej i stanowić będzie dodatkowe wzmocnienie konstrukcji. Ława otrzymała niewielkie pochylenie. Prace murarskie wykonali Piotr Padurski, Dominik Piotrowicz i Emilian Prałat.
12 lipca panowie Piotr Padurski i Dominik Piotrowicz wymurowali cokół pod płyty. Otrzymał on formę prostokąta z dwoma wewnętrznymi filarkami, na których oparte będą wszystkie trzy płyty. Dolna warstwa cegieł tworzy niewielką podstawę, na której opiera się zasadniczy, dwuwarstwowy cokół z cegieł. Dla większej spójności estetycznej i historycznej, zadecydowano o fugowaniu nawiązującym do charakteru pobliskiego kościoła. Dzięki temu udało się zachować spójność założenia, a zarazem podkreślono wiejski charakter nekropolii. Na koniec teren uporządkowano, obłożono łupkiem i kamieniami, które znajdują się dokoła, a które wprowadzono po remoncie kościoła.
15 lipca o 16.30 dzięki wsparciu panów Tadeusza Spurtacza i Pawła Brzozowskiego i przy udziale Emiliana Prałata wszystkie trzy płyty przeniesiono ponownie na teren nekropolii i osadzono je na cokole. Pod płytami umieszczono pamiątkowe przesłanie do potomnych.
16 lipca w godzinach porannych płyty zostały umyte, a teren wokół nagrobków ponownie uporządkowany. Jedna z poniższych ilustracji ukazuje, jak niezbędne było wykonanie cokołu. W roku 2020 wszystkie płyty zostały odnowione. Przez rok leżały jednak – tak jak wcześniej – wprost na ziemi, co spowodowało powstanie zabrudzeń na krawędziach płyt. Mamy zamiar je usunąć przy okazji bieżących prac.
20 lipca o godzinie 16:30 przystąpiono do demontażu płyt nagrobnych: Marii Jezierskiej, Róży, Tadeusza, Ludwika, Tekli i Zygmunta Chłapowskich, Wacława Gutakowskiego, Aleksandra Koncewicza i Marii Długołęskiej. W pracach wzięli udział Tadeusz Spurtacz, Paweł Brzowoski, Emilian Prałat i ks. Stanisław Tokarski. Przeniesienie płyt nagrobnych zajęło około półtorej godziny. W najgorszym stanie jest płyta Zygmunta Chłapowskiego. Wykonana z piaskowca była uszkodzona i naprawiona przy okazji renowacji z lat 90. XX wieku. Odłamany narożnik został zespojony z kamieniem cementem. Płyta jest bardzo krucha, w całości pokryta porostami i bardzo zabrudzona. Tuż obok znajduje się lastrykowa płyta jego żony Tekli. Nie licuje ona z charakterem miejsca, wobec czego w obu przypadkach, jeszcze tego samego dnia, dr Emilian Prałat zwrócił się z zapytaniem do Urzędu konserwatorskiego o możliwość wykonania granitowych płyt, które odwzorowywałyby układ i czcionkę oryginalnych płyt.
Po demontażu płyt, Emilian Prałat i ks. Stanisław Tokarski rozebrali stary cokół nad grobem Marii Jezierskiej. Teren został uporządkowany, a miejsce prac zabezpieczone.
21 lipca o godzinie 6:30 rozpoczęła się rozbiórka starych cokołów. Prace wykonał Emilian Prałat. Z rozebranych cokołów ułożono 5 palet gruzu. W trakcie prac okazało się, że mur pod płytą nagrobną Tekli Chłapowskiej posiadał bardzo zwartą strukturę, fugi zaś wykonano z litego betonu, co bardzo poważnie utrudniło ręczną jego rozbiórkę. Z racji ostrożności nie zastosowano urządzeń pneumatycznych. Gruz zutylizował pan Jakub Gościniak. Pracę zakończyły się o 15:15.
22 lipca o godzinie 8:30 podpisano umowę miedzy Parafią w Rąbiniu, Fundacją a Panią Katarzyną Korn-Ubysz dotyczącą drugiej etapu prac renowacyjnych. Tego samego dnia przystąpiono do prac. Przy pomocy myjek wysokociśnieniowych oczyszczono powierzchnię płyt z nalotu biologicznego – mchów, porostów i brudu. Jednocześnie zastosowano środek grzybobójczy, którym zdezynfekowano powierzchnię.
Płyty przed zabiegami renowacyjno-konserwatorskimi:
23 i 24 lipca kontynuowano prace przy oczyszczaniu mechanicznym powierzchni nagrobków. Ciśnieniowo umyto płyty nagrobne Marii Jezierskiej, Róży, Tadeusza, Ludwika, Tekli, Zygmunta Chłapowskich, Wacława Gutakowskiego, Marii Długołęckiej, Ludwika Chłapowskiego, Teresy Duc, Zofii Mycielskiej, Stanisława Chłapowskiego i Mikołaja Rynkiewicza. Płyty już na tym etapie odzyskały blask. Mechanicznie, przy użyciu skalpeli usunięto oporniejsze porosty oraz zabrudzenia. Prace wykonali Katarzyna i Marek Ubyszowie. Z kolei Emilian Prałat zdemontował stary cokół spod płyty Marii Długołęckiej. Nagrobki piaskowcowe zostały zaimpregnowane. Kolejne prace przy nich możliwe będą po 14 dniach.
19 sierpnia kontynuowano prace murarskie na terenie nekropolii w Rąbiniu. Panowie Robert Padurski, Marcin Ławniczak, Dominik Piotrowicz i Dominik Witkiewicz. Wokół grobowców Marii Jezierskiej, Róży, Tadeusza, Tekli, Zygmunta Chłapowskich i Marii Długołęckiej wykonano szalunki, a następnie ławy fundamentowe pod cokoły. Zwłaszcza w odniesieniu do ostatniego grobowca prace te miały charakter ratunkowy. Stan jego zachowania był katastrofalny. Korzenie pobliskiej akacji bardzo mocno uszkodziły jego ściany. Dużym zdziwieniem był stan wierzchniej warstwy cegieł tworzących sklepienie kolebkowe. Cześć z nich ułożona była bez zaprawy – skądinąd bardzo fachowo i poprawnie – jednak po takim czasie konstrukcja straciła na stabilności. Przy grobie Róży i Tadeusza dodatkowo i zgodnie z pozwoleniem konserwatorskim, wykonano ławę pod filar, o który oparta zostanie płyta nagrobna ich syna Ludwika. Prace murarskie trwały od godziny 8:00 do 17:00. Jednocześnie zmuszeni zostaliśmy przez administratora miejsca do przeniesienia płyt nagrobnych z parkingu przykościelnego na tereny trawiaste. Każde przenoszenie płyt stanowi niepotrzebne zagrożenie dla nich, jednak nie mieliśmy wyjścia. W pracach tych dopomogło DANKO oraz Pan Tadeusz Spurtacz.
2 września rozpoczęły się prace kamieniarskie związane wypiaskowaniem płyty przeznaczonych do renowacji. Po jego zakończeniu płyty odzyskały blask. Okazało się również, że płyta Mikołaja Rynkiewicza jest piaskowcowa, a nie granitowa. Wypiaskowano wszystkie płyty, łącznie z tymi, których renowację planowaliśmy na przyszły rok. W dalszym etapie ubytki zostaną zakitowane, struktura kamienia wzmocniona i w przypadku granitu – zaimpregnowana. Dzisiaj również przywieziono kolejne cegły, a od jutra kontynuowane będą prace murarskie – trzy podwójne i trzy pojedyncze cokoły.
13 września 2021 o godzinie 13:00 przystąpiono do ponownego montażu płyt nagrobnych Marii Długołęckiej, Aleksandra Koncewicza, Józefy Gutakowskiej, Róży i Zygmunta Chłapowskich, Marii Jezierskiej. Prace nie mogłyby się odbyć, gdyby nie wsparcie DANKO S. A. zwłaszcza zaś p. Tadeusza Spurtacza i Pawła Brzozowskiego. Po zakończeniu montażu, przystąpiono do przeniesienia pięciu pozostałych płyt nagrobnych – Salomei Matelskiej, Józefa Chłapowskiego, Teresy Mycielskiej, Stanisława Chłapowskiego i Mikołaja Rynkiewicza. Następnie dzięki pomocy Marii Prałat, Mieczysława Janowskiego, Eugeniusza Piotrowskiego, Jacka Bartkowiaka i Damiana Szajewskiego rozebrano stare cokoły oraz usunięto gruz. Teren został przygotowany pod kolejne prace murarskie. Podkrzesano również tuje rosnące przy grobowcu Róży i Tadeusza. Prace zakończyły się około 19:00.
25-27 października Pani Katarzyna Korn-Ubysz zakończyła prace związane uzupełnianiem i kitowaniem powierzchni płyt oraz zlicowaniem ich powierzchni.
28 października dokonano odbioru drugiego etapu prac. O godzinie 10:00 nastąpił odbiór drugiego etapu prac renowacyjnych nekropolii w Rąbiniu. Zostały odebrane bez zarzutu przez p. Monikę Kąkolewicz w obecności ks. Ryszarda Jankowskiego, Stanisława Chłapowskiego i nadzorującej oraz wykonującej prace Katarzyny Korn-Ubysz. Prace objęły nagrobki: Marii Jezierskiej, Róży, Tadeusza i Ludwika Chłapowskich, Józefy Gutakowskiej, Marii Długołęckiej, Józefa i Stanisława Chłapowskich, Teresy Duc, Zofii Mycielskiej i Mikołaja Rynkiewicza. Zgodnie z decyzją konserwator wymienione zostaną płyty Tekli i Zygmunta Chłapowskich.
10 grudnia zamontowane zostały nowe tablice nagrobne Tekli i Zygmunta Chłapowskich. Wykonano je z granitu w Zakładzie Kamieniarskim SALAR w Gierłachowie. Zastąpiły one płyty lastrykową i piaskowcową. Zamontował je p. Jakub Gościniak wspólnie ze Stanisławem Chłapowskim i Tadeuszem Spurtaczem.
Tytułem podsumowania:
15.000,00 zł dotacja, jaką Powiat Kościański przekazał parafii
15.247,86 zł dotacja, jaką przekazała parafii Fundacja „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra
4.324,84 zł kwota, jaką Fundacja przeznaczyła na sfinansowanie prac przy nagrobkach, w związku z decyzją o poszerzeniu tegorocznego planu prac
12.300,00 zł kwota, jaką Fundacja zapłaciła za wykonanie cokołów pod płyty nagrobne
5.400,00 zł koszt wykonania nowych tablic nagrobnych Tekli i Zygmunta Chłapowskich
Łącznie prace w 2021 przy nekropolii w Rąbiniu – 52.272,7 zł
z czego Powiat Kościański 15.000,00 zł
Fundacja „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra 37.272,7 zł
Stulecie utworzenia w dawnym pałacu Jabłonowskich w Racocie rezydencji prezydentów II RP, stało się tegorocznym motywem przewodnim inicjatywy „Racot. Tygiel kultur”, która odbyła się 13 czerwca. Pomysłodawcą spotkań jest dr Emilian Prałat. Druga edycja zorganizowana została pod auspicjami Fundacji „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra, dzięki pozyskaniu grantu ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego. Ze względu na obostrzenia epidemiologiczne nie mogli wziąć udziału w spotkaniu goście z Holandii i Niemiec, którzy jednak zamierzają odwiedzić Racot w okresie wakacyjnym. Uroczystość rozpoczęła się nabożeństwem ekumenicznym w miejscowym kościele katolickim pw. św. Jerzego i Stanisława Kostki. Rozpoczął je od pozdrowienia uczestników dr Prałat, przypominając, iż miejsce to służyło jako miejsce spotkania trzem narodom i dwóm obrządkom. Przedstawił również myśl przewodnią nabożeństwa, jaką stało się hasło „Pamięć i pojednanie. Następnie poprosił ks. Stanisława Tokarskiego i pastora Waldemara Gabrysia o zapalenie dwóch świec ozdobionych kokardami w barwach Holandii i Niemiec połączonych biało-czerwoną kokardą, jako symboli pamięć o tych wszystkich, którzy w różnych językach wznosili w tej świątyni swe modlitwy. Czytanie z Księgi Rodzaju oraz z 1 Listu św. Jana odczytane przez dra Prałata, przeplotła wspaniała interpretacja Psalmu 18 w wykonaniu sopranistki Agnieszki Szymańskiej. Ona również wykonała po ewangelii a przed kazaniem, kanon z Taize – Ubi caritas est vera, Deus ibi est. Homilia podzielona została między obu duchownych, z których każdy przedstawił przesłanie odnoszące się do przebaczenia – ks. Tokarski nawiązał do opowieści o Jakubie i Ezawie, pastor Gabryś do historii Jonasza. Po kazaniu nastąpiła modlitwa powszechna odczytana przez uczestników uroczystości (TEKSTY – KLIKNIJ), “Ojcze nasz” i błogosławieństwo końcowe.
Bezpośrednio po nabożeństwie rozpoczął się koncert organowy w wykonaniu Jakuba Zawadzkiego (ur. 1994). Muzyk ukończył Akademię Muzyczną im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu w klasie organów dr. Tomasza Głuchowskiego. Na co dzień jest organistą w kościele oo. jezuitów pw. św. Ignacego Loyoli we Wrocławiu, gdzie od ośmiu lat organizuje festiwal muzyki organowej. Koncertuje w kraju i za granicą. Zajmuje się także naprawą i konserwacją organów.
W ramach koncertu na zabytkowych organach ufundowanych przez książęta saksońsko-weimarskiej, Muzyk wykonał utwory 1. Mariana Sawy (1937–2005) – Oremus (1982), 2. Johanna Sebastiana Bacha (1685–1750) – Liebster Jesu, wir sind hier BWV 730 u. 731; 3. Carla Philipa Emanuele Bacha (1714–1788) – Sonate F-dur Wq 70.3; 4. Willhelma Friedemanna Bacha (1710–1784) – Allegro A-dur 5; Jana Jancy (*1933) – Elegie d-moll (2001), autorską, własną improwizację na temat pieśni “Maria, breit den Mantel aus”. Każdy utwór poprzedzał krótki komentarz dra Prałata, który przybliżał sylwetki kompozytorów i utworów. Podkreślił również wyjątkowo dobrą współpracę z organistą w zakresie doboru kompozycji, wśród których znalazły się dzieła Bachów, wywodzących się z Eisenach, a pracujących w Weimarze, co stanowiło doskonałe połączenie z Racotem, niegdysiejszą majętnością książąt von Sachsen-Weimar-Eisenach. Recital zakończył się owacją na stojąco.
Z kwadransowym opóźnieniem rozpoczęła się główna część uroczystości. Jej sceną stał się dziedziniec honorowy przed pałacem udekorowany w barwach narodowych, proporcem prezydenckim oraz flagami Niemiec i Holandii. Na wstępie dr Prałat powitał w imieniu Fundacji przybyłych gości, wśród nich zaś:
Jana Dziedziczaka, posła na Sejm RP, sekretarza stanu w KPRM
Wojciecha Ziemniaka, senatora RP
Henryka Bartoszewskiego, starostę powiatu kościańskiego
Zbigniewa Franka, wicestarostę powiatu kościańskiego
Andrzeja Przybyłę, wójta Gminy Kościan
Mirosława Dudę, zastępcę wójta Gminy Kościan
Przemysława Korbika, zastępcę Burmistrza Miasta Kościana
Grażynę Brzezińską, zastępczynię Dyrektora Departamentu Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego
Ks. Stanisława Tokarskiego, pastora Waldemara Gabrysia i o. Daniela Wańczyka
Członków Rady Powiatu Kościańskiego i Gminy Kościan
Członków Fundacji „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra
Mieszkańców Racotu i regionu, zwłaszcza pracowników Stadniny Koni
Dyrektorów placówek oświatowych, kulturalnych i społecznych
Artystów uświetniających swym talentem dzisiejszą uroczystość, zwłaszcza p. Katarzynę Zawadę wraz z zespołem Classic Modern oraz Wojciecha Zimniaka, Piotra Woźniaka i Kajetana Neumanna – wychowanków Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. dra Józefa Surzyńskiego
Filipa Bączkiewicza dokumentującego spotkanie, media oraz wszystkich przybyłych gości.
Dr Prałat odczytał listy otrzymane z Kancelarii Prezydenta RP, Wicemarszałek Sejmu Małgorzaty Kidawy-Błońskiej i Marka Woźniaka, marszałka województwa wielkopolskiego. Następnie głos zabrali zaproszeni goście.
Po wystąpieniach zaproszonych gości, dr Prałat przypomniał historię utworzenia w Racocie siedziby prezydentów II RP, podkreślając wyjątkowość rezydencji w kontekście pierwszej dekady istnienia odrodzonej Polski, dla której jednym z priorytetów było skonsolidowanie zróżnicowanych w wielu aspektach dawnych ziem zaborowych. Pałac w Racocie odgrywał istotną rolę w tym procesie, będąc obok zamku cesarskiego w Poznaniu, drugą wielkopolską siedzibą głowy państwa. Omawiając losy sprzedaży tutejszych dóbr przez rodzinę Jabłonowskich książętom van Oranje-Nassau, a później ich przekazanie książętom saksońsko-weimarskim, wskazał na wyjątkowość Racotu, w którym splotły się trudne losy trzech nacji i dwóch obrządków, które – zwłaszcza po odzyskaniu przez Polskę niepodległości – nierzadko wiązały się z konfliktami i napięciami. Opowiadając o wizytach prezydentów w Racocie, m.in. o odwiedzinach przez Ignacego Mościckiego budującego się gimnazjum w Kościanie, stworzył tło dla pojawienia się prezydenta. Oto bowiem w trakcie prelekcji na dziedziniec honorowy wjechał przy dźwięku “sygnału prezydenckiego” granego na trąbkach, historyczny powóz, którym Ignacy Jan Paderewski w 1918 roku jechał z dworca głównego w Poznaniu do Bazaru. Tym razem powozem podróżował Ignacy Mościcki (w tej roli Arkadiusz Wesołek) w towarzystwie starosty Gustawa Raszewskiego (w tej roli Andrzej Przybyła), ówczesnego proboszcza gryżyńskiego (w tej roli ks. Stanisław Tokarski) i obecnego starosty – Henryka Bartoszewskiego. Po zejściu z powozu prezydenta przywitały wierszem i bukietami polnych kwiatów – Zofia i Magdalena Miler. Tak jak przed stu laty, także podczas uroczystości prezydent wygłosił przemówienie do zebranych (TEKST PRZEMÓWIENIA -KLIKNIJ)
Historyczna rekonstrukcja zakończyła część oficjalną. Po niej dr Prałat zaprosił uczestników do udziału w wyjątkowym koncercie pt. “To był świat w zupełnie starym stylu”. W jego trakcie wystąpiła Katarzyna Zawada z zespołem Classic Modern. Artyści to fuzja dwóch różnych światów muzycznych – belcantowego brzmienia głosu solistki i wirtuozerii modernistycznych instrumentalistów. Unikatowość artystów wynika z klasycznego wykształcenia i nowoczesnego podejścia do formy muzycznej. Katarzyna Zawada – z wykształcenia pianistka i śpiewaczka klasyczna jest wokalistką o niespotykanej barwie głosu, którą zwykło utożsamiać się z brzmieniem białego anioła polskiej estrady – Anny German. Classic Modern czerpie z różnych stylów, różnych gatunków tworząc własny, niepowtarzalny język muzyczny. Koncepcje i aranżacje muzyczne popularnych utworów są bowiem owocem sztuki improwizacji i twórczej pracy wszystkich muzyków. O wysokim poziomie wykonawczym świadczy również fakt, iż Katarzyna Zawada i członkowie Classic Modern występują na scenach ogólnopolskich jak i światowych poruszając się niemal we wszystkich stylach muzycznych. Instrumentaliści na co dzień współpracują w wielu projektach muzycznych tworząc także własne formacje i grupy muzyczne. Niniejsza oferta przedstawia program dwudziestolecia międzywojennego. Dorobek międzywojennej muzyki polskiej obejmuje liczne przykłady utworów lżejszego gatunku, mieszczący się w szeroko pojmowanej sferze twórczości popularnej i użytkowej. Artyści tamtego okresu byli nie tylko śpiewakami, dodatkowo można było ich również zobaczyć w kabaretach, na deskach teatrów polskich i zagranicznych, a później także w filmach, dlatego Katarzyna Zawada zaprezentuje się wraz z Classic Modern jako szansonistka z tamtych czasów i iście barwnie – zarówno nostalgicznie jak i kabaretowo zaprezentuje repertuar wielkich sław lat 20., 30. minionego wieku, m.in. Hanki Ordonówny, Toli Mankiewiczówny, czy Zuli Pogorzelskiej. Na dziedzińcu zabrzmiały: Ach, jak przyjemnie | muz. Henryk Wars | sł. Ludwik Starski; Ach śpij kochanie | muz.: Henryk Wars | sł. Ludwik Starski; Ada, to nie wypada | muz. Zygmunt Wiehler | sł. Jerzy Jurandot; Co bez miłości wart jest świat | muz. Henryk Wars | sł. Emanuel Schlechter, Konrad Tom; Ja się boję sama spać | muz. Jerzy Petersburski | sł. Andrzej Włast Gustaw Baumritter Willy, H. Mlet; Już nie zapomnisz mnie | muz. Henryk Wars | sł. Ludwik Starski; Miłość ci wszystko wybaczy | muz. Henryk Wars | sł. Julian Tuwim; Na pierwszy znak | muz. Henryk Wars | sł. Julian Tuwim; Odrobinę szczęścia w miłości | muz. Jerzy Petersburski | sł. Emanuel Schlechter; Panna Mania gra na mandolinie | muz. K. May | sł. Marian Hemar; Powróćmy, jak za dawnych lat | muz. Henryk Wars | sł. Jerzy Jurandot, Jerzy Glejgewicht, Janusz Wilski; Rebeka | muz. Zygmunt Białostocki | sł. Andrzej Włast; Tangolita (Całować umiem tak jak Tangolita) | muz. Ábrahám, Pál | sł. Andrzej Włast; Libertango – Astor Piazzola – skrzypce i fortepian; Czardasz – Vittoriio Monti – skrzypce i fortepian. Koncert zakończył bis.
Na zakończenie uroczystości organizatorzy przewidzieli coś dla ciała. Każdy zarejestrowany uczestnik spotkania mógł skosztować dwóch staropolskich przysmaków – białej i czarnej polewki. W międzyczasie dr Prałat oprowadził po pałacu i powozowni trzy grupy, łącznie 90 osób. W trakcie całego dnia, w różnych punktach uroczystości wzięło udział około 220 osób. Zainteresowani mogli się zapoznać ze specjalnie przygotowaną na tę okazję plenerową wystawą poświęconą dziejom II RP, poszczególnym prezydentom, sukcesom i porażkom tego czasu oraz historii wizyt głów państwa w Racocie. Dla najmłodszych przygotowano kącik plastyczny, w którym zajęcia prowadziła Anna Miler.
Wszystkie fotografie można pobrać korzystając z dysku google.
W 1921 roku Racot stał się siedzibą prezydentów odrodzonego państwa polskiego. Wydarzenie to wiązało się z nacjonalizacją wielkoksiążęcych dóbr rodziny von Sachsen-Weimar-Eisenach. Kończyła się trwająca od 1798 roku epoka naznaczona obecnością w sercu Wielkopolski Holendrów i Niemców żyjących obok Polaków. Dla Polski rozpoczynał się nowy okres. Krzepnące państwo patrzyło naprzód. Powstałe z trzech, będących na odrębnym poziomie rozwoju gospodarczego i kulturowego ziem państwo, potrzebowało silnej integracji. Dlatego też 1 sierpnia 1919 roku powstało Ministerstwo byłej Dzielnicy Pruskiej, które miało zintegrować dobrze rozwiniętą Wielkopolskę z resztą ziem zaborczych tworzących odrodzoną Polskę. Jednym z elementów tej integracji było ustanowienie zamku cesarskiego w Poznaniu oficjalną siedzibą prezydentów RP. Wiele osób zapomina jednak, że i pałac Jabłonowskich w Racocie stał się takową rezydencją, pozwalającą prezydentom na odpoczynek na wsi, ale i wygodniejsze realizowanie powierzonych zadań na wielkopolskiej prowincji – dodajmy doskonale zorganizowanej i będącej podstawą prosperity całego regionu od XIX wieku.
W ten sposób Ziemia Kościańska zyskała kolejny, wyjątkowy element tworzący unikatową mozaikę kulturową tej części Wielkopolski. Do Racotu przyjeżdżali prezydenci Ignacy Mościcki i Stanisław Wojciechowski. Na polecenie kancelarii prezydenckiej pałac został dostosowany do potrzeb głowy państwa, czego pozostałością jest m.in. schron umieszczony w piwnicach.
W stulecie utworzenia oficjalnej siedziby prezydenckiej w Racocie, chcemy przypomnieć okoliczności tamtych wydarzeń. Służyć temu będzie okolicznościowa wystawa poświęcona pierwszej dekadzie istnienia II RP. Pokaże ona funkcjonowanie Ziemi Kościańskiej w obrębie Wielkopolski, a jej zaś w ramach Polski. Wspólnym zaś mianownikiem będą dzieje Europy lat 1918–1928. Mając w pamięci historię Racotu, przybliżymy również relacje polsko-holenderskie i polsko-niemieckie we wspomnianym wyżej okresie. Rocznica utworzenia siedziby prezydenckiej to trudny moment z punktu widzenia zwłaszcza polsko-niemieckich relacji. „Tygiel kultur” stawia sobie za cel przypomnienie zarówno jasnych stron pierwszej dekady wolności Polski, jak i mniej chlubnych momentów. Wszystkie one tworzą naszą wspólną przeszłość. Ta zaś obecna w teraźniejszości, jest niezbędna dla zbudowania przyszłości – opartej na solidaryzmie, pojednaniu, wspólnych celach, odpowiedzialności, prawdzie.
FORMULARZ REJESTRACJI -> KLIKNIJ
można również się zarejestrować w dniu spotkania, w punkcie informacyjnym przy wejściu na teren zespołu pałacowego
14:30 kościół pw. św. Stanisława Kostki i św. Jerzego w Racocie | nabożeństwo ekumeniczne pod hasłem „Pamięć i pojednanie”
15:15 kościół pw. św. Stanisława Kostki i św. Jerzego w Racocie | recital organowy prezentujący utwory polskie, holenderskie i niemieckie
16:00 teren parku przypałacowego | odsłonięcie tablicy pamiątkowej dedykowanej prezydentom Mościckiemu i Wojciechowskiemu
16:20 dziedziniec honorowy przed pałacem | część oficjalna | przypomnienie historii utworzenia siedziby prezydenckiej | wystąpienia gości
17:00 dziedziniec honorowy przed pałacem | koncert muzyczny pt. „To był świat w zupełnie starym stylu” – zachęcamy do zabrania koców i wygodnego rozłożenia się na trawniku przed pałacem
18:00 oprowadzania po zespole pałacowo-parkowym | „Trismak” – degustacja (w oparciu o wejściówkę-talon)
W międzyczasie zapraszamy do zapoznania się z okolicznościową wystawą rozmieszczoną wokół dziedzińca. Dla najmłodszych przewidujemy warsztaty plastyczne.
Osoby, które dokonają rejestracji, w piątek 11 czerwca otrzymają mail zawierający wejściówkę na wydarzenie. W punkcie informacyjnym przy wejściu na teren przypałacowy będzie można odebrać talon uprawniający do skorzystania z poczęstunku. Pałac w Racocie uruchomi dodatkowo własną, odpłatną usługę gastronomiczną. Przypominamy jednak, iż ta nie będzie związana z wejściówką-talonem.
Jakub Zawadzki (ur. 1994) – ukończył Akademię Muzyczną im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu w klasie organów dr. Tomasza Głuchowskiego; jest organistą w kościele oo. jezuitów pw. św. Ignacego Loyoli we Wrocławiu, gdzie od ośmiu lat organizuje festiwal muzyki organowej; koncertuje w kraju i za granicą; zajmuje się także naprawą i konserwacją organów.
Marian Sawa (1937-2005) – Oremus (1982)
Johann Sebastian Bach (1685-1750) – Liebster Jesu, wir sind hier BWV 730 u. 731
Carl Philip Emanuel Bach (1714-1788) – Sonate F-dur Wq 70.3
Willhelm Friedemann Bach (1710-1784) – Allegro A-dur
Jan Janca (*1933) – Elegie d-moll (2001)
Jakub Zawadzki (*1994) – Improvisation zu “Maria, breit den Mantel aus”
Marian Sawa – Trzy tańce w dawnym stylu (1998)
Katarzyna Zawada & Classic Modern to fuzja dwóch różnych światów muzycznych – belcantowego brzmienia głosu solistki i wirtuozerii modernistycznych instrumentalistów. Unikatowość artystów wynika z klasycznego wykształcenia i nowoczesnego podejścia do formy muzycznej. Katarzyna Zawada – z wykształcenia pianistka i śpiewaczka klasyczna jest wokalistką o niespotykanej barwie głosu, którą zwykło utożsamiać się z brzmieniem białego anioła polskiej estrady – Anny German. Classic Modern czerpie z różnych stylów, różnych gatunków tworząc własny, niepowtarzalny język muzyczny. Koncepcje i aranżacje muzyczne popularnych utworów są bowiem owocem sztuki improwizacji i twórczej pracy wszystkich muzyków. O wysokim poziomie wykonawczym świadczy również fakt, iż Katarzyna Zawada i członkowie Classic Modern występują na scenach ogólnopolskich jak i światowych poruszając się niemal we wszystkich stylach muzycznych. Instrumentaliści na co dzień współpracują w wielu projektach muzycznych tworząc także własne formacje i grupy muzyczne. Niniejsza oferta przedstawia program dwudziestolecia międzywojennego. Dorobek międzywojennej muzyki polskiej obejmuje liczne przykłady utworów lżejszego gatunku, mieszczący się w szeroko pojmowanej sferze twórczości popularnej i użytkowej. Artyści tamtego okresu byli nie tylko śpiewakami, dodatkowo można było ich również zobaczyć w kabaretach, na deskach teatrów polskich i zagranicznych, a później także w filmach, dlatego Katarzyna Zawada zaprezentuje się wraz z Classic Modern jako szansonistka z tamtych czasów i iście barwnie – zarówno nostalgicznie jak i kabaretowo zaprezentuje repertuar wielkich sław lat 20., 30. minionego wieku, m.in. Hanki Ordonówny, Toli Mankiewiczówny, czy Zuli Pogorzelskiej.
Ach, jak przyjemnie | muz. Henryk Wars | sł. Ludwik Starski
Ach śpij kochanie | muz.: Henryk Wars | sł. Ludwik Starski
Ada, to nie wypada | muz. Zygmunt Wiehler | sł. Jerzy Jurandot
Co bez miłości wart jest świat | muz. Henryk Wars | sł. Emanuel Schlechter, Konrad Tom
Ja się boję sama spać | muz. Jerzy Petersburski | sł. Andrzej Włast Gustaw Baumritter Willy, H. Mlet
Już nie zapomnisz mnie | muz. Henryk Wars | sł. Ludwik Starski
Miłość ci wszystko wybaczy | muz. Henryk Wars | sł. Julian Tuwim
Na pierwszy znak | muz. Henryk Wars | sł. Julian Tuwim
Odrobinę szczęścia w miłości | muz. Jerzy Petersburski | sł. Emanuel Schlechter
Panna Mania gra na mandolinie | muz. K. May | sł. Marian Hemar
Powróćmy, jak za dawnych lat | muz. Henryk Wars | sł. Jerzy Jurandot, Jerzy Glejgewicht, Janusz Wilski
Rebeka | muz. Zygmunt Białostocki | sł. Andrzej Włast
Tangolita (Całować umiem tak jak Tangolita) | muz. Ábrahám, Pál | sł. Włast, Andrzej
Libertango – Astor Piazzola – skrzypce i fortepian
Czardasz – Vittoriio Monti – skrzypce i fortepian
26 maja 2021 roku, o godzinie 17:00, w Sali Lubrańskiego Collegium Minus Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, rozpoczęła się prezentacja książki dra Emiliana Prałata Czyn zbrojny Chłapowskich wydanej staraniem Archiwum Państwowego w Poznaniu, przez Wydawnictwo Nauka i Innowacje, przy wsparciu Powiatu Kościańskiego, Gminy Kościan, Miasta Kościana i Fundacji „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra. Uroczystość odbyła się w reżimie sanitarnym.
Na wstępie głos zabrał dyrektor poznańskiego Archiwum Henryk Krystek, który powitał przybyłych gości. W pierwszych słowach słowa powitania skierował w kierunku Autora książki. Kolejno pozdrowił i przedstawił zarazem:
przedstawicieli instytucji, dzięki którym publikacja została wydana:
W osobnych słowach, nawiązując zarazem do okoliczności dnia prezentacji, pozdrowił rodziców Autora – Marię i Mariana Prałatów, gratulując – zwłaszcza jego matce, syna.
Nieco więcej uwagi poświęcił dyrektor Krystek samorządom Ziemi Kościańskiej, dziękując im w imieniu Autora i Archiwum za ustawiczną życzliwość dla inicjatyw dra Prałata, a w sposób szczególny za ogromne wsparcie – finansowe i logistyczne – w realizacji jego przedsięwzięć. Przywołał również wcześniejszą współpracę samorządów w projektach realizowanych m.in. przez Archiwum Państwowe w Lesznie.
Nawiązując do 100 rocznicy wojny polsko-bolszewickiej wspomniał okoliczności pojawienia się pomysłu książki, kiedy dr Prałat, z których Archiwum współpracuje od dłuższego czasu, przedstawił chęć upamiętnienia Zdzisława i Juliusza Chłapowskich, którzy polegli w 1920 roku. Jako że Archiwum nie posiadało w swoich zbiorach akt dotyczących Chłapowskich, które znajdują się w posiadaniu Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie, to też – jak nadmienił dyrektor Krystek – wystosowało prośbę o ich udostępnienie. Wobec pewnej zwłoki w odpowiedzi, dr Prałat wykorzystując swoej znajomości poprosił o pomoc zaprzyjaźnioną jednostkę wojskową, która – co podkreślił Henryk Krystek – wsparła starania o pozyskanie skanów materiałów. W dalszych słowach przypomniał pozyskanie przez Autora i przy wsparciu Fundacji „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra, materiałów z prywatnego archiwum rodu Chłapowskich oraz Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego. -Powstała książka ma nie tylko walor naukowy, ale również źródłowy, dzięki ikonografii, jaką stanowi kilkadziesiąt skanów dokumentów – mówił. -Książka wpisała się w dwa projekty Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Jeden odnoszący się do setnej rocznicy wojno polsko-bolszewickiej i drugi, noszący nazwę „Archiwa Rodzinne Niepodległej – dodał. Przy tej okazji raz jeszcze podziękował rodzinie Chłapowskich za udostępnienie jej zbiorów.
Następnie – jak powiedział, z właściwą sobie żartobliwością – świadomie okaże niesubordynację wobec scenariusza uroczystości, który przygotował Pan Doktor i pozwoli sobie powiedzieć parę słów o Autorze, bez którego nie byłoby tej książki i spotkania. W swym wystąpieniu wskazał na imponujący dorobek naukowy, ogromną pracowitość, sumienność, punktualność i wielość podejmowanych inicjatyw. Podkreślił także na fakt powołania do życia Fundacji „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra, bycie jej prezesem oraz ogrom podejmowanych przez nią działań. Zauważył także, że Dr Prałat ma wyjątkowy i rzadki dar zjednywania sobie osób i załatwiania wielu spraw, które służą wielu dobrym inicjatywom. Rodzina nazywa go pierwszym chłapologiem. We wstępie do książki zarówno rodzina jak i ja wspominamy o tym, że chronologicznie pierwszym badaczem rodu był Józef Światkiewicz, jednak pod względem skali i przygotowania dr Emilian Prałat jest bezsprzecznie głównym chłapologiem. Na koniec swego wystąpienia przekazał Autorowi replikę tłoku pieczętnego miasta Poznania, którego oryginał przechowuje Archiwum. Następnie poprosił o zabranie głosu prof. Tadeusza Wallasa, prorektora ds. kadry i rozwoju, który powiedział: Cieszę się z wyjątkowej okoliczności, jaką jest prezentacja książki poświęconej wyjątkowemu rodowi, szczególnie istotnemu dla Wielkopolski. Uniwersytet jest dumny z cennej pozycji naukowej i ważnej dla regionu publikacji. Cieszę się ponadto z obecności wśród nas Pana Starosty reprezentującego samorząd ziemi kościańskiej, z którym łączy Uniwersytet wiele działań. Panu dr. Prałatowi gratuluję wspaniałej książki, a Archiwum wydawnictwa. Życzę kolejnych sukcesów naukowych i wspaniałych książek. Następnie głos w imieniu rodziny, zabrał Stanisław Chłapowski: Kiedy Emilian zatelefonował z prośbą o powiedzenie paru słów w imieniu rodziny, odpowiedziałem, że żaden ze mnie mówca, dlatego też powiem od serca nas wszystkich. Emilianie! W imieniu całej rodziny dziękuję Ci z całego serca, za wzięcie na warsztat [uśmiech] naszej rodziny. Zdajemy sobie sprawę, jak wiele pracy musisz włożyć w poszukiwania i opracowanie materiałów. Dziękujemy Ci, że Cię mamy i że tyle pracy wkładasz w przypominanie Chłapowskich. Dziękujemy i prosimy o więcej. Jako kolejny głos zabrał prof. Ryszard Wryk: Szanowni Państwo, kiedy dr Prałat przyszedł do mnie z propozycją wydania książki w Wydawnictwie Nauka i Innowacje, nie wahałem się ani chwili. Zarówno treść książki, jej gruntowne przygotowanie, jak i osoba Autora oraz wsparcie Archiwum Państwowego, w pełni przekonywały mnie, by z przyjemnością włączyć się w ten projekt wydawniczy. Książka dotyczy jednej z najważniejszych rodzin ziemiańskich Wielkopolski. Co jednak szczególnie cenne, to jest to również wydawnictwo źródłowe, które są w naukach historycznych tak ważne. Jestem przekonany, że będzie to ważna publikacja dla i o Wielkopolsce oraz, że przysłuży się do poszerzenia wiedzy o Chłapowskich i ich roli w walkach o niepodległość w skali kraju. Podziwiając warsztat naukowy Autora oraz charakter tego wartościowego i pięknego wydawnictwa, składam gratulacje Autorowi i wyrazy uznania dyrektorowi Krystkowi za podjęcie się wydania książki. Dla Wydawnictwa Nauka i Innowacja książka jest powodem do dumy. Następnie dyrektor Krystek przekazał głos Autorowi.
