18 czerwca 2023 roku odbyła się trzecia edycja inicjatywy „Racot. Tygiel kultur”. Jej pomysłodawcą i organizatorem był dr Emilian Prałat oraz prowadzona przez niego Fundacja „Bonum adipisci” – Dążyć do dobra. Tegoroczne obchody związane były z 225 rocznicą przejścia dóbr racockich w ręce niderlandzkiej rodziny królewskiej.
Uroczystości rozpoczęło nabożeństwo ekumeniczne sprawowane w miejscowym kościele, który na przestrzeni wieków służył Polakom, Holendrom i Niemcom, katolikom i protestantom. Poprowadzili je ks. Stanisław Tokarski, pastor Waldemar Gabryś ze wspólnoty leszczyńskiej i ojciec Daniel Wańczyk, benedyktyn z Lubinia. Na organach akompaniowała dr Agnieszka Tarnawska. Uri caritas et amor kanon z Taize rozpoczął wspólną modlitwę. Na wstępie przedstawiciele trzech wyznań – prawosławnego, katolickiego i protestanckiego do historycznej chrzcielnicy wlali wodę, na znak jedności i wspólnoty w sakramencie chrztu. Następnie, po krótkim wprowadzeniu, wyrażono wpsólnie akt skruchy. Pierwsze czytanie z ks. Jeremiasza wygłoszono po polsku (odczytał je Jerzy Juryczński z Fundacji Dziedzictwa Księżniczki Marianny Orańskiej), drugie natomiast z Listu św. Pawła do Efezjan po holendersku (odczytane przez Alberta Patijna z Towarzystwa Historycznego van Oranje Nassau). Po czytaniach nastąpiło ekumeniczne wyznanie wiary oraz modlitwa powszechna odczytywana po polsku i holendersku.
Bezpośrednio po nabożeństwie rozpoczął się koncert organowy w wykonaniu dr Agnieszki Tarnawskiej. Zabrzmiały utwory mistrzów tego instrumentu wywodzących się z trzech przypominanych tradycji. Koncert rozpoczęły pierwsze zwrotki trzech hymnów.
Następnie wybitna organistka zaprezentowała:
- Johanna Sebastiana Bacha – Fantazję i fugę c-mollBWV 537
- Jana Pieterszoona Sweelincka – Ballo del GranducaSwWV 319
- Dietricha Buxtehude – Passacaglie d-mollBuxWV 161
- Felixa Mendelssohna Bartholdy’ego – Sonatę c-moll 65 nr 2, części: Grave, Adagio, Allegro maestoso e vivace, Allegro moderato
- Johannesa Brahmsa – O Gott, du frommer Gottze zbioru Elf Choralvorspiele op. post. 122 nr 7
- MieczysławaSurzyńskiego – Improwizację na temat polskiej pieśni kościelnej „ Święty Boże” 38
Dr Agnieszka Tarnawska jest absolwentką Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu w klasie organów prof. Sławomira Kamińskiego (2011) oraz klawesynu prof. Marii Banaszkiewicz-Bryły (2015). W latach 2011-2013 odbyła studia Master of Music w klasie organów prof. Arvida Gasta w Musikhochschule Lübeck. W roku 2013 rozpoczęła studia solistyczne Konzertexamen w Hochschule für Musik und Theater Hamburg pod kierunkiem prof. Wolfganga Zerera, zwieńczone uzyskaniem dyplomu z wyróżnieniem w 2016 roku. Tytuł doktora uzyskała w 2019 roku w Akademii Muzycznej w Poznaniu po obronie rozprawy na temat: „Źródła inspiracji stylistycznych i ich egzemplifikacja w kompozycjach na instrumenty klawiszowe Gottlieba Muffata” (promotor: prof. Maria Banaszkiewicz-Bryła). Laureatka konkursów organowych: I Akademickiego Konkursu Organowego Romuald Sroczyński in memoriam w Poznaniu (2008, wyróżnienie), IV Międzynarodowego Konkursu Organowego im. Feliksa Nowowiejskiego w Poznaniu (2010, II nagroda), XVIII Międzynarodowego Konkursu Organowego im. L. Janáčka w Brnie (2012, II nagroda), VIII Międzynarodowego Konkursu Organowego w Korschenbroich (2013, II nagroda), XV Międzynarodowego Konkursu Organowego im. Césara Francka w Haarlem (2017, I nagroda).
Nabożeństwo i koncert zgromadziły około 60 uczestników.
Kilka minut po godzinie 16:00, na dziedzińcu honorowym przed pałacem w Racocie należącym do państwowej Stadniny koni rozpoczęła się trzecia, oficjalna część uroczystości, która zgromadziła ponad 140 osób. Dr Prałat w imieniu Andrzeja Jęcza, prezesa stadniny, przywitał wszystkich gości, wśród których szczególne słowa pozdrowienia skierował do:
Wojciecha Ziemniaka, senatora RP
Anny Markiewicz, Dyrektor Biura Współpracy Międzynarodowej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego
Henryka Bartoszewskiego, starosty powiatu kościańskiego
Mirosława Dudy zastępcy wójta gminy Kościan
Joan i Alberta Patijn z Towarzystwa Historycznego van Oranje-Nassau
Dr Marieke Spliethoff kuratorka malarstwa, grafiki i rysunku w Paleis Het Loo
oraz przedstawicieli społeczności lokalnej oraz wszystkich przybyłych na uroczystość.
Przypominając, iż tegoroczna edycja została objęta patronatem honorowym ambasador Królestwa Niderlandów w Polsce Pani Daphne Bergsa, oraz Marszałka Województwa Wielkopolskiego Pana Marszałka Woźniaka, odczytał list przesłany przez Ambasador:
Sz. P.
Emilian Prałat
Fundacja „Bonum adipisci” Dążyć do dobra
Drogi Panie Prałat
Drodzy goście dzisiejszego wydarzenia: „Racot. Tygiel kultur”.
Historycznie relacje między Polską a Niderlandami sięgają ponad tysiąca lat i należy podkreślić wspólne kulturowe dziedzictwo, które jest zachowywane po dzień dzisiejszy czego świadectwem są dzisiejsze obchody 225 rocznicy przejścia dóbr racockich w ręce holenderskiej rodziny królewskiej.
Współdzielenie historii, tożsamości zachęca do wzajemnego zrozumienia i szacunku. Od karillonów gdańskich dzwonnic, do dróg stworzonych przez mariannę Orańską na Dolnym Śląsku. Od polderów stworzonych przez menonitów na Żuławach, po groby żołnierzy 1 Dywizji Polskiej gen. Stanisława Maczka w Bredzie, od Krajobrazu z dobrym Samarytaninem Rembrandta w Krakowie, do popiołów Sobiboru. Wszystko to jest częścią historii, naszej wspólnej tożsamości, europejskiej tożsamości.
Świadomośc naszej historii, troska o wspólne dziedzictwo są istotnymi elementami jednoczenia Europy. Pomaga nam to w myśleniu bardziej fundamentalnym i pozwala rozwinąć przyszłość Europy, w której połączenie jedności ze zróżnicowaniem są istotnymi wyznacznikami.
Chciałabym skorzystać z możliwości i uprzejmie wyrazić moją wdzięczność dla Pana działań na rzecz wzbogacenia niderlandzko-holenderskich relacji i życzę państwu bardzo interesującego i inspirującego dnia.
Z poważaniem,
Daphne Bergsma
Ambasador
Następnie głos zabrał senator Ziemniak, który powiedział:
W imieniu władz samorządu Ziemi Kościańskiej wystąpił Mirosław Duda, który mówił:
Ostatnie przemówienie należało do dr Marieke Spliethof, która reprezentowała stronę holenderską. Wspólnie z pozostałymi członkami delegacji na początku swojego wystąpienia przekazała dr Prałatowi album zwierający reprodukcje miniatur portretowych należących do niderlandzkiej rodziny królewskiej, wśród których znajdują się dzieła niegdyś znajdujące się w pałacu w Racocie, a przekazane w latach 30. XX wieku przez prezydenta Mościckiego królowej Wilhelminie. Przybliżyła ich historię, zaprezentowała reprodukcje, a następnie wyraziła uznanie i zadowolenie z faktu, zarówno uroczystości w Racocie, jak i kultywowania pamięci o wyjątkowych polsko-niderlandzkich kontaktach.
Wystąpienie Marieke Spliethof tłumaczył Jerzy Jurczyński:
Po wystąpieniach zebrani goście zostali zaproszeni do przejścia do parku, gdzie odbyła się ceremonia zasadzenia trzech drzew dedykowanych kolejnym właścielom Racotu z trzech narodów: Anotniemu Barnabie Jabłonowskiemu, królowi Willemowi I i księżniczce Zofii. Drzewa ofiarowało Nadleśnictwo Kościan. Pierwsze zasadzili i podlali: Anna Markiewicz, Henryk Bartoszewski i Mirosław Duda, drugie Albert Patijn, a trzecie Joan Patijn i Marieke Spliethof. Ten punkt uroczystości sprawił zebralnym wiele radości i został niezwykle entuzjastycznie przyjęty.
Następnie goście udali się do pałacu, gdzie w dwóch wypełnionych po brzegi salach oczekiwali na kolejny punkt uroczystości, jakim był koncert Archos Quartet – kwartetu smyczkowego z włoskiego Turynu, dla którego koncert w Racocie – zrealizowany dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego w ramach programu “Ambasador kultury”, był pierwszym występem w Polsce. Po przywitaniu i przedstawieniu muzyków, tym razem w aranżacji smyczkowej, zabrzmiały trzy hymny:
Zespół tworzą: Filip Jeska – I skrzypce, Roberto D’Auria – II skrzypce, Liza Soppi – altówka, Francesca Fiore – wiolonczela. W trakcie brawurowego, wirtuozerskiego koncertu zabrzmiały:
Stanisława Moniuszki – I Kwartet smyczkowy d-moll: Allegro agitato, Andantino, Scherzo, Allegro assai (Un ballo campestre)
Johannes Bernardus van Bree – III Kwartet smyczkowy d-moll: Allegro moderato, Scherzo, Vivace, Andante, Allegro un poco agitato
Johannesa Brahmsa – Kwartet smyczkowy Quartetsatz
Ponad godzinny koncert zgromadził bardzo dużą publikę. Zespół należy do jednych z najlepszych grup swojego pokolenia i ma na swoim koncie liczne osiągnięcia.
Kwartet smyczkowy Archos Quartet został założony w listopadzie 2009 roku na uczelni Musikhochschule Lübeck gdzie kształcił się u profesora Heime Müllera członka Artemis Quartet. W roku 2011 kwartet rozpoczął edukację w Staatliche Hochschule für Musik und Darstellende Kunst w Stuttgarcie u członków Vogler Quartett i u profesora Gerharda Schulza (Alban Berg Quartett). Dwa lata pózniej, w roku akademickim 2013/14 młodzi muzycy zostają nagrodzeni stypedium które umożliwia im dalszą edukację w ramach rocznego programu Artists Fellowship na prestiżowej londyńskiej uczelni Guildhall School of Music and Dramma gdzie ich mentorami byli członkowie Belcea Quartet oraz profesorowie Levon Chillingirian i Alasdair Tait. Dalsza droga prowadzi młodych muzyków do lipskiej Hochschule für Musik und Theater “Felix Mendelssohn Bartholdy” gdzie szkolili swoje umiejętności u profesora Franka Reinecke, a także mieli okazję uczyć młodszych studententów tejże uczelni.
Archos Quartet z powodzeniem występował na miedzynarodowych festiwalach takich jak City of London Festival, Lake District Summer Music International Festival, Salzburg Chamber Music Festival, Musica Ferrara, Settecento Musicale Lucca, Virtuoso Belcanto i Oberstdorfer Musiksommer, a także miał zaszczyt goscić na deskach wielu europejskich scen takich jak Barbican Hall i Milton Court w Londynie, Berliner Ensemble czy też Teatro Comunale di Ferrara we Włoszech.
Kwartet jest lauretem nagród na międzynarodowych konkursach Val Tidone International Chamber Music Competition ‘Tina Orsi Anguissola Scotti’ oraz Virtuoso & Belcanto (Adolfo Betti Prize) oraz stypendystą wielu organizacji: DAAD, Péter Horváth-Stiftung, Yehudi Menuhin “Live Music Now”, DOMS Stiftung Basel oraz „Neustart Kultur“ niemieckiego Ministerstwa Kultury.
W roku 2020, nakładem renomowanej wytwórni Naxos, ukazała się debiutacka płyta zespołu z muzyką włoskiego kompozytora żydowskiego pochodzenia Leone Sinigaglii. Nagrania kwartetu Archos rozbrzmiewają regularnie w takich rozgłośniach radiowych jak BBC, RAI, ORF, Bayerische Rundfunk, NDR oraz SWR.
Poczas wielu kursów mistrzowskich zespół doskonalił swoje umiejętności pod okiem tak wybitnych artystów jak członkowie Alban Berg Quartett, Belcea Quartett, Cuarteto Casals, Hagen Quartett, Melos Quartett, Vogler Quartett, Voces Intimae, Chilingirian Quartet, Endellion Quartet, Henschel Quartett, Kuss Quartett, Sirius String Quartet, Skampa Quartet, Kwartet Wieniawski, Quatuor Ysaye i profesorów Schmuela Ashkenasi, Eberharda Feltza, Christiane Edinger, Bruna Giuranny, Paula Costese, Wolfganga Redika oraz Eszter Haffner.
23 marca tego roku ukaże się druga płyta zespołu zawierająca pozostałe dzieła kameralne kompozytora Leone Sinigaglia. Planowana jest także premiera płyty z kompozycjami Afreda D’Ambrosio dla wytwórni Tactus oraz kolejny album, tym razem z pogranicza jazzu i muzyki współczesnej, nagrany wspólnie z wybitnym saksofonistą i kompozytorem Danielem Schnyderem.
Po uczcie duchowej, nadeszła pora na ucztę dla ciała. Zadbały o nią Koła Gospodyń Wiejskich z Racotu i Strego Lubosza przy wsparciu sołectwa Racot, które przygotowały wyjątkowy poczęstunek promujący obie tradycje kulinarne. W międzyczasie chętni wspólnie z dr Prałatem mieli okazję zwiedzić pałac oraz poznać jego historię.
Zwieńczeniem wieczoru była projekcja w powozwoni hoenderskiego filmu Dzień, w którym mój ojciec stał się z krzakiem” w reżyserii Nicole van Kilsdonk. Toda (Celeste Holsheimer) mieszka z tatą (Teun Kuilboer) i babcią (Anneke Blok) w mieszkaniu nad piekarnią. Jest szczęśliwą i rezolutną dziewczynką, której największą radością jest pomaganie ojcu w pieczeniu ciastek i wymyślanie dla nich nowych, szalonych nazw. Pewnego dnia ta idylla zostaje jednak przerwana. W kraju wybucha konflikt zbrojny i tata Tody musi wyruszyć na wojnę. Kiedy w mieście robi się niespokojnie, babcia postanawia wysłać wnuczkę do mieszkającej za granicą matki (Noortje Herlaar).
Uroczystość zakończyła się około 21:30.
19 czerwca w godzinach przedpołudniowych wczesnym popołudniem, goście z Holandii zostali oprowadzeni przez dra Prałata po Kościanie, gdzie obejrzeli zabudowania al. Kościuszki, dawny kompleks pobernardyński, wreszcie rynek i kościół farny. Następnie udali się do Darnowa, Choryni i Wyskoci, by obejrzeć miejscowości, które niegdyś należały do niderlandzkiej rodziny królewskiej i wielkoksiążęcej rodziny saksońko-weimarskiej. W ramach upominku otrzymali książki dedykowane Choryni oraz tegoroczny miód. Przy okazji rozmów, zaoferowali również pomoc w dotarciu do archiwów królewskich i dokumentów dotyczących Racotu!
